________________
હું દીક્ષા ગ્રહણ કરૂં, તો તો એ ન જ હોય અર્થાત્ મૃત્યુ પામી જ જાય એમ જાણીને એ કારણે અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યો, આ વાત ફરમાવતાં પણ હેતુ દર્શાવવા માટે ‘જ્ઞાનમયોપેતત્વ' પદ શાસ્ત્રકારોએ મૂકેલું છે. પોતાના ચારિત્રમોહનીય કર્મની સ્થિતિ નિશ્ચિતપણે જાણવા સાથે, પોતાનાં માતાપિતાના આયુષ્યકર્મની સ્થિતિ પણ નિશ્ચિતપણે જાણવી, એ વિશિષ્ટ જ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂક્યા વિના બનવું તે, તેવા સંજોગોમાં શક્ય જ નથી.
સભા તો પછી ભગવાનનાં માતાપિતાના આયુષ્યકર્મને પણ સોપકમ જ માનવું પડે ને ?
પૂજયશ્રી : જરૂર. એ વિના ભગવાન દીક્ષા લે એથી અતિ સ્નેહના કારણે તેઓ નિશ્ચિતપણે વહેલા મૃત્યુ પામે એમ કહી શકાય જ નહિ.
સભા : ત્યારે તો જેનામાં આવું જાણવાનું સામર્થ્ય ન હોય, તેનાથી તો અભિગ્રહના નામે માતાપિતા જીવતાં દીક્ષા નહિ લેવાનો નિર્ણય થઈ શકે નહિ એ તો સમજી શકાય એવી વાત છે પણ ભગવાન માતાપિતાના મૃત્યુ બાદ પણ મોટાભાઈના આગ્રહથી બે વર્ષ માટે સંસારમાં વધુ રહી, તેનું શું?
પૂજયશ્રી : ભગવાન શ્રી મહાવીર પરમાત્મા, માતાપિતાના મૃત્યુની સાથે જ પોતાના અભિગ્રહની પૂર્ણાહુતિ થતી હોવા છતાં પણ, પછી બે વર્ષથી કાંઈક અધિક સમય સંસારમાં રહા, તે પણ મહાઅનર્થ થતો અટકાવવાને માટે જ રહ્યા છે. ત્યાં પણ પ્રસંગ એવો બન્યો છે કે માતાપિતાના અવસાન બાદ સમાપ્ત પ્રતિજ્ઞાવાળા બનેલા ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવે દીક્ષા લેવાની ઈચ્છાથી પોતાના વડિલ બંધુ નંદિવર્ધનની પાસે અનુમતિ માંગી. આથી ભગવાનના કુટુંબીઓએ કહાં કે, “હે ભગવાન્ ! ક્ષત ઉપર ક્ષાર નાંખવા જેવું આપ ન કરો !' આ વખતે પણ ભગવાને અવધિજ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂક્યો અને જોયું કે “પોતે તુર્તમાં દીક્ષા લે તો કેવું પરિણામ આવે ? ભગવાને અવધિજ્ઞાનથી જાણ્યું કે ‘આ અવસરે જો હું પ્રવ્રજ્યાનો સ્વીકાર કરૂં, .
લાયકાત મુજબની આજ્ઞા...૧૦
૨૪૯
