________________
உ5
૨૧૦
..ભાગ-૫
ઓશીયાળો અયોધ્યા.
વાણી અન્યથા થાય નહિ.” આ વગેરે વાતોથી સમજાવીને અને આજ્ઞા કરીને શ્રીરામચંદ્રજીએ ત્યાં જ શ્રીભરતજીનો રાજ્યાભિષેક કર્યો.
મોહનો ઉદય બહુ ભયંકર છે માટે સાવધ રહો ! મહારાજા શ્રી દશરથનું આ કુટુંબ જુઓ. પોતાની ફરજમાં સૌ કેવા કેવા નિપુણ છે ? એ જુઓ, શ્રી રામચંદ્રજીની રાજ્ય માટેની આ નિર્લોભતાએ જુઓ ! ચાલુ પ્રસંગમાં પણ શ્રી ભરતજીને કહી કહીને શ્રી રામચંદ્રજીએ ક્યું છે શું ? ભોગો ભોગવીને દીક્ષા લેજે, એ જ કહ્યું છે ને ? બંધુસ્નેહને લીધે આ કહ્યું છે, પણ એ વાતને પકડી ન લો ! મોહનો ઉદય બહુ ભયંકર છે. આપણને એ મૂંઝવી ન જાય તે જોવાનું છે શ્રી રામચંદ્રજીને શ્રીભરતજીએ બહું જ ટૂંકો ઉત્તર આપ્યો છે પણ તે બહુ સચોટ છે. તે પછી સુભટો વચ્ચે બોલ્યા છે, તો તેમને પણ શ્રી ભરતજીએ બહુ સાફ સાફ વાતો સંભળાવી દીધી છે.
મોહતા ઘરનો અંધાપો મોહાધિન સંબંધિઓ જેટલા વધારે, તેટલી વિરાગને વિરાગનો અમલ કરવામાં મુશ્કેલી વધારે, એટલી આફત વધારે આવવાની વસ્તુ ઉપર રાગ હોય, પણ જનારનો મોહ હોય તે કામ તો કરે ને ? કેટલીકવાર મોહની એવી પ્રધાનતા થઈ જાય કે સમજુ પણ સ્વપરહિતના વિવેકને ભૂલી જાય, પોતાનો સ્વાર્થ હણાય એ ન સહાય. આપણને ગમતી ભૌતિક વસ્તુ આપણી આંખ સામે રાખવાનો પ્રયત્ન કરવો એ શું સ્વાર્થ નહીં ? સામાને તો મોહના બન્ધન ઉપર છીણી મૂકવી છે, પણ સ્વાર્થને પોતાના મોહનું બંધન તુટે એ પાલવતું નથી. કૈકેયીને ભરતનો મોહ છે. મોહ કેવા આંધળા બનાવે છે ? વિરાગીને વળગતાં જવું, એ શું છે ? વિરાગીને વળગતાં જવાય, પણ વિરાગ સાધવા ! એને બદલે રાગ માટે વિરાગિને વળગતાં જવું એ તો મોહનાં ઘરનો અંધાપો છે.
શ્રી રામચંદ્રજીનો શ્રી ભરત પ્રત્યનો સ્નેહ આપણે એ જોયું કે પુત્રમોહના યોગે કૈકેયી ‘શ્રી ભરતજી સંવિગ્ન મનવાળા બન્યા છે' એવી શ્રી રામચંદ્રજીને ખબર આપે છે શ્રી
