________________
રામચંદ્રજી સમજી જાય છે. શ્રી રામચંદ્રજીમાં પણ બધુસ્નેહ બેઠો છે. બંધુસ્નેહથી શ્રી રામચંદ્રજી હજુ પર બન્યા નથી. શ્રી રામચંદ્રજીને પણ એમ થાય છે કે, શ્રી ભરત અમારી સાથે રહી ભોગ ભોગવતો થકો આનંદ આપે તો સારું.’ આ ભાવના કોના ઘરની ? એમ ન થવું જોઈએ કે એને તો પિતાજીની સાથે જ દીક્ષિત થવું હતું, પણ કેવળ મારી આજ્ઞાને આધીન થઈને રહાો હતો; આટલો સમય જ્યારે એ વિરક્તભાવે રહ્યો છે, તો હવે મારે એને સંયમ સાધનામાં ઉત્સાહિત કરવો જોઈએ.' વિચાર તો આવો જ કરવો જોઈએ, પણ મોહના યોગે એ વિચાર આવતો નથી અને એમ થાય છે કે, હું શ્રી ભરતને કહું અને એથી તે રહે તો સારું. ન રહે તો બળાત્કારે રાખવાની વાત નથી હોં ! શ્રીરામચંદ્રજી શ્રીભરતજીને રાખવા માટે ધારત તો સત્તા અજમાવી શકત, પણ એટલી અધમકોટિના એ નહોતા.
શ્રીરામચંદ્રજી મોહવાળા હતા પણ સાથે સાથે મિથ્યાત્વાદિના ક્ષયોપશમાદિવાળા પણ હતા. આથી જ શ્રીભરતજીને વિનવે છે, પણ દીક્ષા કે વિરાગભાવના સામે લાલ આંખ કરતા નથી. શ્રી ભરતજી હમણાં દીક્ષા લેવાનું કહે છે, જ્યારે શ્રી રામચંદ્રજી ભોગો ભોગવ્યા પછી દીક્ષા લેવાનું કહે છે; ભેદ આટલો છે; શ્રી રામચંદ્રજીએ આટલું કહ્યું તે પણ મોહના યોગે જ કહાં, ભાતૃસ્નેહમાં પાગલ બનીને દીક્ષા, વિરાગ ભાવના વગેરે ઉપર જરાય આક્રોશ ન કર્યો, તેમજ શ્રી ભરતજીની સામે બળજબરી પણ અજમાવી નહિ, એય ભૂલવા જેવું નથી. આના ઘણાઓની દશા વિચિત્ર છે. વચલી એક વાત પકડી લે, પણ આજુબાજુની વાતો ન જુએ. આવાઓ જેટલો અનર્થ ન કરે એટલો ઓછો. પોતાનુંય બગાડે અને શક્તિ સામગ્રી મુજબ પારકાનું પણ બગાડે. એ બને છે શાથી? અજ્ઞાનથી, મિથ્યાત્વના ઉદયથી, એ વગેરેને કારણે બની જાય; પણ દૃષ્ટિવિપર્યાસ થવાથી તેમજ અંદર દ્વેષનો અગ્નિ જલી રહી હોય એથી જો આજુબાજુનું છોડી વચલું પકડાય તો તો તે પકડનારો મહાઅનર્થ કરનારો જ બને; એવાઓ માર્ગથી વંચિત રહી જાય છે, પામ્યા હોય તો હારી જાય છે, અને સ્વપરહિતઘાતક બની સંસારની મુસાફરીને વધારી મૂકે છે. એવા ન બનાય તે કાળજી રાખવી, એ અતિ આવશ્યક છે.
તૈલયા ધારક-શ્રેષ્ઠીપુત્ર..૯
૨૧૧
