________________
૧૪૬
Trelew 300e????\'
સંસારીનો પ્રયત્ન વર્તમાનમાં નિષ્ફળ કે નુકશાનકારક બને, તો ય ભવિષ્યને ભૂંડું બતાવે છે. વળી એ પણ સાથે જ છે કે, દુનિયાદારીનો પ્રયત્ન સફળ નિવડે કે નિષ્ફળ નિવડે, તો પણ આત્મા તેના પાપથી લેપાય જ છે અને એ પાપથી બંધાયેલું કર્મ જ્યારે ઉદયમાં આવે છે, ત્યારે એ જીવને અનેક દુ:ખો ભોગવવાં પડે છે. એ દુ:ખો ભોગવતી વખતે પણ આત્મા જે સમાધિને જાળવી શક્તો નથી અને આર્ત્ત રૌદ્ર ધ્યાનમાં રક્ત બન્યો રહે છે, તો ઉદયમાં આવેલું પાપકર્મ તો ખરી જાય છે, પણ પોતાના સંખ્યાબંધ સાથીદારોને વળગાડતું જાય છે. વિચારો કે, દુનિયાદારીનો પ્રયત્ન કેટલો બધો અનર્થકારી છે ? દુનિયાદારીનો પ્રયત્ન તાજેતરમાં સફળ થવો, એ ભાગ્યાદિને આધીન : દુનિયાદારીનો સારા માટે કરેલો પ્રયત્ન જ ભૂંડું કરનારો નિવડે એ ય સંભવિત; જેમકે કમાવા માટે વ્યાપાર કર્યો અને બને એવું કે મિલ્કત જાય, આબરૂને બટ્ટો લાગે અને રોઈને જીંદગી પૂરી કરવાનો વખત પણ તેવો પાપોદય હોય તો આવી લાગે; ત્યારે દુનિયાદારીનો પ્રયત્ન તાજેતરમાં સફળ નિવડે એમ નહિ, સફળ તો ન નિવડે પણ તાતરમાં નુકશાન કરનારો ય ન નિવડે એ ય નક્કી નહિ, અને વળી એના યોગે પાપકર્મ બંધાય એ તો નક્કી જ. એ પાપકર્મ ઉદયમાં આવે ત્યારે આત્માને ઘણી ઘણી રીતે કનડે એ ય નક્કી, અને જો એ કનડગત વખતે આત્મા આર્ત્ત-રૌદ્ર ધ્યાનમાં રક્ત બની જાય તો એક પાપકર્મ ભોગવતાં બીજા સંખ્યાબંધ પાપકર્મો બાંધે એ ય નક્કી. દુનિયાદારીના પ્રયત્નનું આવું સ્વરૂપ જાણ્યા પછી કયો મૂઢ એ પ્રયત્ન રસપૂર્વક કરે ? તેમજ કયો ડાહ્યો એ પ્રયત્ન કિંચિત્ પ્રમાણમાં કરવો પડે તો ય એથી કંપ્યા વિના રહે ? ધર્મ વિષેતા પ્રયત્નનું સુંદર પરિણામ ધર્મને અંગેના પ્રયત્નમાં આવું કાંઇ છે જ નહિ. ધર્મનો પ્રયત્ન થવો મુશ્કેલ, બાકી થઈ જાય તો એકાંતે સુખકર જ નિવડે. ધર્મનો વાસ્તવિક પ્રયત્ન કરતાં પાપબંધ નહિ જ એ નક્કી. એ પ્રયત્ન કરતાં કર્મનિર્જરા થાય અને બંધાય તો પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બંધાય, કે જે
