________________
૧૭૨
શિયાળી અયોધ્યા...ભગ-૫
“અહો તપના એક આશ્રયરુપ શરીરમાં પણ નિરપેક્ષ કૃપાનિધિ સ્વામીએ રથકાર ઉપર અનુગ્રહ કર્યો, અને આ વનછેદક પણ ધન્યવાદ પાત્ર છે. એનો જન્મ મહા ફળ આપનાર છે કે જે આ રીતે પાન-અજ્ઞથી આ મહાત્માની ભક્તિ કરે છે. જ્યારે હું મદભાગ્ય છું, તપ કરવા ય શક્તિમાન નથી અને તિર્યચપણાથી દૂષિત મને ધિક્કાર હો, કે હું વહોરાવી પણ શકતો નથી."
આ વિચારણામાં આનંદ અને દુઃખ બંનેનું સંમિશ્રણ છે. મુનિવર અને રથનાયકની ધર્મક્રિયાના વિચારે તેનું હદય પ્રફુલ્લ બને છે અને પોતે તે નથી કરી શક્તો એને માટે દુઃખ અનુભવે છે. આ અનુમોદના છે. ખૂબ સમજવા જેવી છે. ભલી મારી અનુમોદના એમ વિચારી ધર્મપ્રયત્ન કરવો કરાવવો પોતાને માટે શક્ય હોવા છતાં પણ તેનાથી વંચિત રહેનારાઓએ અને શ્રેણિક મહારાજ જેવાનાં દૃષ્ટાંત લઈ, ખાતાપીતાં અને મોજ કરતાં તરી જવાની વાતો કરનારાઓએ આ અનુમોદના બરાબર સમજી લેવાની જરૂર છે. | ‘ખાવત-પીવત મોક્ષ જે માને, તે શિરદાર બહુ જટમાં.'
આ વસ્તુ, આ સમજાશે તો ઝટ ખ્યાલમાં આવી જશે. પછી જેને જાણી જોઈને ધર્મદંભ કરવો હોય તે ભલે ગમે તેમ કરે; એવાનો ધર્મદંભ જાય એમ ઈચ્છવા છતાંય આપણે તો તેને માટે કહેવું પડે કે ‘જેવું તેનું નશીબ.'
તે મૃગ મુનિવરની કરૂણાશીલતાની, નિ:સ્પૃહમયતાની અને ઉક્ટ તપશ્ચર્યાની અનુમોદના કરતાં વિચારે છે કે અહો, આ સ્વામી કૃપાના સાગર છે, પોતાના શરીરને વિષે પણ નિ:સ્પૃહતાવાળા છે અને તપોના એક આશ્રય સ્થાનભૂત છે, કે જે સ્વામીએ રથકારની ઉપર અનુગ્રહ કર્યો.” રથકાર વહોરાવે છે તેની અનુમોદના કરતાં પણ મૃગ વિચારે છે કે ખરેખર, આ રથકાર ધન્યવાદને પાત્ર છે અને આનો જન્મ મહાફળવાળો છે કે જેણે આ રીતે આ પૂજ્ય અન્નપાણીથી પ્રતિલાલ્યા.' આમ બન્નેયની અનુમોદના કરતાં પોતાને માટે તે મૃગ
