________________
૧૩૪
n-c00
*2aec 2017e22622
જ્યારે રાગદ્વેષનો અભાવ થાય, ત્યારે જ કેવળજ્ઞાનતી
પ્રાપ્તિ થાય
સભાઃ એટલો જ ટાઈમ?
પૂજ્યશ્રી : હા. એટલો જ ટાઈમ.
સભાઃ અન્તર્મુહૂર્ત કોને કહેવાય ?
પૂજ્યશ્રી : મુહૂર્ત એટલે બે ઘડી. ચોવીસ મિનીટની એક ઘડી. એટલે મુહૂર્ત થયું અડતાલીસ મિનિટનું. એ અડતાલીસ મિનિટમાં પણ ઓછાપણું હોય, ત્યારે તે કાળને જ્ઞાનીઓ અન્તર્મુહૂર્ત કહે છે. અન્તમુહૂર્ત અનેક પ્રકારના છે. પણ “૪૮ મિનીટમાં એક સમય ન્યૂન" એવા અન્તર્મુહૂર્તને સૌથી મોટું અન્તર્મુહૂર્ત કહેવાય છે.
સભાઃ જે અન્તર્મુહૂર્તમાં આત્મા રાગદ્વેષથી સર્વથા રહિત બને, તે જ અન્તર્મુહૂર્તે તે કેવળજ્ઞાન પામે ?
પૂજ્યશ્રી : હા, એમ પણ કહી શકાય; કારણકે ક્ષપકશ્રેણિનો કાળ જ્ઞાનીઓએ અન્તર્મુહૂર્તથી વધારે કહ્યો નથી.
સભાઃ ક્ષપકશ્રેણિ એટલે ? પૂજ્યશ્રી :
: સામાન્ય રીતે ક્ષપકશ્રેણિ એટલે એમ કહી શકાય કે ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ આદિ ગુણોને રોક્નાર અનંતાનુબંધી કષાય મોહનીય આદિ કર્મોને ખપાવવા આત્માનો શ્રેણીબદ્ધ ઉષ્ટ પ્રયત્ન. ક્ષપકશ્રેણિમાં આત્મા જેમ જેમ ચઢતો જાય, તેમ તેમ કર્મોને ક્ષીણ કરતો જાય. ક્ષપશ્રેણિ બદ્ધાયુ મનુષ્ય માંડે તો ચારના ક્ષયે અટકવાના બનાવ સિવાય, દર્શનસપ્તક્નો ક્ષય કરીને અટકી જાય છે અને અબદ્ધાયું મનુષ્ય ક્ષપકશ્રેણિ માંડીને દર્શનસપ્તકનો ક્ષય કર્યા પછીથી બાકીની પ્રકૃતિઓનો પણ ક્ષય કરનારો બને છે. પ્રકૃતિઓનો ક્ષય આત્મા કઈ કઈ રીતે કરે છે, તેનો ક્રમ પણ શાસ્ત્રોમાં વર્ણવાયેલો છે.
સભાઃ ક્ષપકશ્રેણિ માંડીને સૂક્ષ્મસંપરાયમાં આવીને મોહસાગરને તરનારો ક્ષપક નિર્પ્રન્થ અન્તર્મુહૂર્ત સુધી વિસામો લે છે. અને તે પછી નિદ્રા પ્રચલાનો અને પાંચ જ્ઞાનાવરણ, ચાર દર્શનાવરણ અને પાંચ અંતરાય એ ચૌદનો ક્ષય કરીને કેવળજ્ઞાન પામે છે ને ?
