________________
...ભગ-૫
શિયાળી અયોધ્યા
૮૪ જ. શ્રી ભરતજી પણ આ દુનિયાના અને દેવલોના સુખને દુઃખરૂપ
માનતા હતા, માટે જ આટલી સાહાબીમાં એમની વિરક્તિ અખંડિત જળવાઈ રહી. તમે જ્યાં સુધી શ્રી ભરતજી જેને છોડવા ચાહતા હતા તેને મેળવવામાં જ જીવનની સાર્થકતા સમજી બેઠા છો ત્યાં સુધી તમે બુઢા થશો તોય તમારામાં આ વિરક્તિ નહિ આવે.
ગાધર્વગીત અને નૃત્ય પણ
શ્રી ભરતજીને આકર્ષી શકતાં નથી શ્રી રામચંદ્રજી અયોધ્યામાં આવ્યા પછી આપણે જોઈ ગયા કે બધે ઉત્સવમય વાતાવરણ વ્યાપી રહયું છે. ગાન્ધર્વનૃત્ય અને ગીત ચાલી રહેલ છે. એ અરસામાં શ્રી ભરતજી કઈ દશા ભોગવી રહ્યા છે તે દર્શાવવા માટે શ્રી પઉમચરિયમાં ગ્રંથકાર પરમર્ષિ ફરમાવે છે કે, “વિષયોમાં વિરક્તભાવવાળા મહાત્મા શ્રી ભરત એ ગાન્ધર્વનૃત્યથી અને ગીતથી રતિને પામતા નથી. અર્થાત્ એ ગીત અને એ નૃત્ય શ્રી ભરતજીને આકર્ષી શક્તા નથી. ગાંધર્વ ગીતના શ્રવણમાં કે નૃત્યના દર્શનમાં પણ શ્રી ભરતજી આનંદ અનુભવી શકતા નથી. કારણકે તે પુણ્યાત્માની પાસે એ ગીત અને નૃત્યથી આકર્ષાય એવુ હદય રહયું નથી. એમના હૃદયમાં વિષયોની રતિને નહિ પણ વિષયોની વિરક્તિને સ્થાન મળ્યું છે, કારણકે એમનું ધ્યેય ફરી ગયું છે. પુદ્ગલનો યોગ છૂટ્યા વિના સુખ મળે નહીં અને દુ:ખ જાય નહીં આ વાત એમના હદયમાં નિશ્ચિત થઈ ગઈ છે. એટલે પુદ્ગલના સુખમાં તે રાચે શાના? અને એથી જ જ્યારે ગાંધર્વનૃત્ય ગીત ચાલી રહી છે, તેવા સમયે પણ સંસારભયથી ઉદ્વિગ્ન બનેલા શ્રી ભરતજી એ જ વિચારી રહા છે, ‘વિષયોમાં આસક્ત બનેલા મેં સુખના નિવાસરૂપ ધર્મને કર્યો નહિ.” આ સમજાય છે? આત્મા કેટલો બધો વિવેકી બન્યો હશે, ત્યારે આ વિચાર સભ્યો હશે ? વિચારો કે શ્રી ભરતજી ભલે વિરાગભાવે આટલો વખત વિષયસુખો ભોગવવામાં રહા, પણ રહા એટલી આસક્તિ તો ખરી ?
