________________
vulik
સમ્યક્ત એકલા ક્ષાયિક પ્રકારનું જ નથી સભા આપે હમણાં જ કહ્યું કે ક્ષપકશ્રેણિ માંડ્યા વિના ક્ષાયિક સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ થાય જ નહિ.
પૂજ્યશ્રી : તે બરાબર છે અને મિથ્યાષ્ટિ આત્મા ક્ષપકશ્રેણિ માંડે જ નહિ એ પણ બરાબર છે. કારણ કે સમ્યકત્વ એકલા ક્ષાયિક પ્રકારનું જ નથી. માત્ર ક્ષાયિક પ્રકાર નું જ સમ્યગ્દર્શન હોય તો તો મિથ્યાદષ્ટિ આત્મા ક્ષપકશ્રેણિ માંડે જ એમ કબૂલ કરવું પડે અથવા તો કોઈ મોક્ષે જવાનું નથી કે કોઈ મોક્ષે ગયું નથી અગર તો કોઈ મોક્ષે જતું નથી એમ માનવું પડે. પછી મોક્ષમાર્ગ, એનો ઉપદેશ, એની આરાધના વગેરે રહાં કયા ? સમ્યક્ત્વને જો એકલા ક્ષાયિક પ્રકાર નું જ માનવામાં આવે તો તો તેમ માનનારાની સ્થિતિ વિષમ થવા પામે; કારણકે આપણે જાણીએ છીએ કે આ ક્ષેત્રમાંથી હાલ કોઈપણ આત્મા મુક્તિએ જઈ શકતો નથી; એટલે અત્યારે આ ક્ષેત્રમાં વર્તી રહેલા જીવોને તેણે કેવા માનવા પડે?
સભા : મિથ્યાદષ્ટિ. પૂજયશ્રી : એમ જ માનવું પડે.
સભા પૂર્વે આયુષ્યકર્મને બાંધી ચૂકેલા અને તે પછી સમ્યકત્વ પામેલા એવા ન મનાય ?
પૂજયશ્રી : એવા ન મનાય, કારણકે જ્ઞાનીઓ ફરમાવે છે કે આ કાળમાં આ ક્ષેત્રના જીવો ક્ષપકશ્રેણિ માંડી શકતા નથી; કારણકે જે ક્ષેત્રમાંથી જે કાળમાં મોક્ષે જવાનું હોય છે તે કાળમાં તે ક્ષેત્રમાં ક્ષપકશ્રેણિ માંડી શકાય છે, પણ તે સિવાયના કાળમાં તે ક્ષેત્રમાં ક્ષપકશ્રેણિ માંડી શકાતી નથી અને ક્ષપકશ્રેણિ માંડ્યા વિના ક્ષાયિક સમ્યત્વ પમાય જ નહિ એટલે આ કાળમાં આ ક્ષેત્રમાં વર્તતા જીવોને આપણે મિથ્યાષ્ટિ જ માનવા પડે એથી વર્તમાનમાં ચતુર્વિધ શ્રી સંઘની હયાતિ નથી એમેય માનવું પડે; કારણકે સમ્યત્વ વિના ન સાચું સાધુપણું હોય અને ન તો સાચું શ્રાવકપણું હોય. આમ સાધુ સાધ્વી કે શ્રાવક-શ્રાવિકા નથી એમ મનાય, તો શાસનનો વિચ્છેદ પણ માનવો પડે. એ પ્રકારે શાસનનો વિચ્છેદ માનવાના યોગે મોક્ષમાર્ગની આરાધના કરવાની વાત પણ ઉડી જાય; કારણકે શાસનનો વિચ્છેદ એ જ મોક્ષમાર્ગનો વિચ્છેદ છે. આ પ્રકારની માન્યતામાં દોરાવું પડે એ નાનીસૂની આપત્તિ નથી પણ શાસનાનુસાર માન્યતાવાળાને કશી આપત્તિ નડતી નથી. આ બધી આપત્તિ તો શાથી ઉભી થાય છે, એ ભેદ યાદ છે ને ?
મહિલી ઘેલછા અને વિવેક
૧૦૩
