________________
રહીએ છીએ. નુકસાનકારક માનેલી વસ્તુ ન છોડાય એ બને, પણ | એના સેવનમાં ખૂબ લીન બનાય, એ કેમ બને ? શ્રી ભરત આદિ જેવા પુણ્યાત્માઓ પોતાને વિષયાસક્ત કહે, એથી તેઓ વિષયોમાં ખૂબ જ લીન હતા એમ ન માનો. આ વસ્તુને નહિ સમજનારાઓ તો કેટલીકવાર ઉત્તમ આત્માઓના નામે, પોતાની ભૂંડી વિષયાસક્તિનો પણ બચાવ કરવા મથે છે. પોતાના નાના દોષને મોટું રૂપ આપવું તે તો ઉત્તમતા છે, પણ આપણે તેમના પશ્ચાતાપના વચનને પકડી લેવું અને એ આધારે તેમના જેવા પણ મહાદોષી હતા એમ કહી પોતાના છેષોને છૂપાવવાનો પ્રયત્ન કરવો, એ તો અધમતા હોઈ કેવળ ડૂબવાનો જ માર્ગ છે.
તમને સંસારના સુખો દુઃખ રૂપ લાગે છે ? તે શ્રી ભરતજી સંસારના ભયથી ઉદ્વિગ્ન બન્યા પણ આપણને ? સંસારનો ભય કેટલો ? સંસાર ભયરૂપ લાગે તો સંસારનો ભય લાગે ને? જેને સંસાર ભયરૂપ ન લાગે તેને સંસારનો ભય જ નહિ એ તો સ્પષ્ટ વાત છે. દુનિયામાં ભય તેનો જ લાગે છે કે જેનાથી નુકસાન લાગે. જેનાથી નુકસાન નહિ તેનો ભય શાનો ? સંસાર તમને ભયરૂપ લાગ્યો છે ? સંસાર નુકસાનકારક લાગ્યો હોય તો ભય લાગે ને ? અને ભય ન લાગે તો જાણવું કે સંસાર હજુ નુકસાનકારક નથી લાગ્યો; તેમજ સંસાર નુકસાનકારક નથી લાગતો માટે હજુ સમ્યક્ત પામ્યા નથી એમ પણ સાથે જ સમજી લેવાનું ! જ્ઞાનીઓએ તો સંસારનું સ્વરૂપ અનંતજ્ઞાનથી જોયું અને એથી દુનિયાને ચેતવવાને માટે કહ્યું કે સંસાર દુઃખમય છે, દુ:ખફલક છે અને દુ:ખપરંપરક છે. સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા સંસારને આવો જ માને અને સંસારને જે દુઃખમય, દુઃખફલક તથા દુ:ખપરંપરક માને તેને સંસારનો ભય લાગ્યા વિના રહે નહિ. ભય લાગ્યા પછી તો ઉદ્વિગ્નતા આવવી એ સ્વાભાવિક વસ્તુ છે. સંસારથી આત્મા સાચો ઉદ્વિગ્ન ત્યારે જ બને કે જ્યારે સંસારનો ભય લાગે અને સંસારનો ભય ત્યારે જ લાગે કે જ્યારે ૮૭
ઉત્સવમય અયોધ્યામાં જુદા પડતાં શ્રી ભરતજી...૫
