________________
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર પાઠ ૨ નંતિ તત્યે શનિ અસ્ત મજુસ.............. તેડું વા, મહું વા, મન્દ્ર વા, મંસ વા.............
..........................માહારી મહાજ્ઞા ! (આચા. દિ. , ચૂ. ૧૦, ઉ. ૪, સુ. પ૬૫) અર્થ : કઈ ગામમાં મુનિના સગાવહાલાં રહેતાં હોય તેવા ગામમાં જે તે મુનિ એવો વિચાર કરે કે “હું એક વાર બધાથી પહેલાં મારાં સગાંઓમાં ભિક્ષાથે જઈશ અને ત્યાં મને દૂધ, દહીં, માખણ, ઘી, મધ, માંસ, બુંદી કે શીખંડ મળશે તો હું સર્વથી પહેલાં ખાઈ પાત્ર સાફ કરી પછી બીજા મુનિઓ સાથે ભિક્ષાર્થે જઈશ તે તે મુનિ દોષપાત્ર છે. માટે મુનિએ એમ ન ઇચ્છવું. પણ બીજા મુનિઓ સાથે સમયસર જુદા જુદા કુળોમાં ભિક્ષા નિમિત્તે જઈ કરી ભાગમાં મળેલ આહાર લઈ વાપરો.
સમીક્ષા : આ પાઠમાં ક્યાંય માંસાહાર કરવાનું વિધાન નથી અને મુનિ બિચારે ગયો પણ નથી. પણ એમ છતાં અરંભકાળની ક્રાંતિને યુગ હોઈ નિર્બળ મનના માનવીને એવા સ્વાર્થભર્યો વિચાર આવી ન જાય. માટે એવાઓને ઉદ્દેશીને શાસ્ત્રકાર આવી સ્વાર્થવૃત્તિ તજવાની આજ્ઞા કરે છે. શાસ્ત્રકારને તે એટલો જ હેતુ છે કે ભિક્ષુએ ખાનપાનની બાબતમાં સ્વાદલાવાને કારણે સ્વાથી ન બનવું. પણ કઈ કઈ પંડિતે એવો અર્થ કાઢે છે કે એણે એકલાએ માં-માંસ-સુરા જેવી ચીજો ન વાપરવી, પણ સહુની સાથે ભાગમાં મળેલ તેવો આહાર વાપરો. - એક વ્યક્તિ નિર્બળ બને તેથી બીજાઓએ પણ નિર્બળ બનવું એ તે કેઈ વિચિત્ર કલ્પના જ કહેવાય. ઊલટું અન્ય મુનિઓ સાથે એ ભિક્ષાચરીએ જાય તો તે સ્વાર્થભર્યા આહાર દોષમાંથી બચી જાય એમ એમણે કહેવું જોઈતું હતું. શાસ્ત્રકાર પણ એટલા ખાતર જ જુદાં જુદાં કુળોમાં ભિક્ષાએ જવાની આજ્ઞા કરે છે કે જેથી સગાંવહાલાંઓ દ્વારા મળતી એવી ચીજોની લાલચમાંથી એ બચી જાય. પૂર્વગત
