________________
૧૨૮
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર
પારણે મુનિઓને વહેરવાની બુદ્ધિએ પેલી રાજકન્યાએ જુદા જુદા માંસ ભજન માટે કેટલી બધી વાનીઓ બનાવી રાખી હતી ? આમ સર્વત્ર માંસહાર હોઈ એવા કુટુંબમાંથી આવેલા પૂર્વસંસ્કારને કારણે આપત્તિ -વિપત્તિના પ્રસંગોએ પરવશ બન્યા હોય એ સ્વાભાવિક છે. કારણ કે એમને આપણી જેમ સૂગ નહોતી. વળી એ ધમમાં સ્થિર પણ બન્યા. નહોતા. બાકી વેશ પહેરવા માત્રથી કંઈ મુનિપણું પ્રગટતું નથી.
(૨) ચરમશરીરી ઘન જે ચુસ્ત શ્રાવક : પિતાની દીકરીને ઉપાડી જનાર ગુંડાઓ પાછળ પુત્રો સાથે જ પડે છે ત્યારે એ દુષ્ટો એમને પાછળ પડેલા જોઈ પુત્રીને મારી નાખીને ચાલ્યા જાય છે. આ વખતે જંગલમાં કઈ સાધન ન હોઈએ બધા. એ દીકરીનું જ માંસ ખાઈ સુધાતૃપ્તિ કરે છે એથી એ કાળના લોકોનું માનસ સમજવા માટે જ્ઞાતાધર્મકથામાં આપેલી આ વાર્તા ઘણી ઉપયોગી છે. એથી માંસ પ્રત્યે ધૂણું ન હોઈ એવા પ્રસંગોએ એ એ છોડી ન શક્યા હોય તો એમાં કંઈ આશ્ચર્ય પામવાપણું નથી.
(૩) વૈદિકમાં મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર મુનિ પણ ભૂખના માર્યા ચંડાળના. ઘરમાં કૂતરાનું માંસ ચરવા પિઠા હતા એ પણ એ જ વાત સિદ્ધ કરે છે.
(૪) શાસ્ત્રાજ્ઞા પ્રમાણે ઘઉં-ચણાનો લોટ અમુક દિવસ પછી ખપે નહીં. ચોમાસામાં વગર ધોયેલી ખાંડ પણ ખપે નહીં. એમ છતાં રેશનયુગમાં ઘરે ઘરે અમેરિકન આટો વપરાતો હોઈ તેમ જ ખાંડનું પણ અલ્પરેશન હોઈ એ આપત્તિકાળમાં ઘણું મુનિઓને અપવાદ દશામાંથી ગુજરવું પડયું હતું. જો કે ઉજજયિનીના કુબેરદત્તની જેમ ધનિકે એ મુનિઓને સાચવ્યા હશે પણ મોટે ભાગે તે. એવા પ્રસંગે આપણી એ પ્રતિજ્ઞા છૂટી ગઈ હતી. તેમ એ કાળમાં, પણ ક્યાંક ક્યાંક એમ જ બન્યું હોય તો તેમાં નવાઈ જેવું શું છે ?
(૫) આપણો ગમે તેટલે સ્વચ્છતાને આગ્રહ હોય છતાં બાળક જ્યાં ને ત્યાં વિષ્ટા કરે છે. શરીર પણ ક્યારેક ખરડાઈ જાય છે.
