________________
પરિશિષ્ટ
૧૨૯
છતાં આપણે એને ફેંકી દઈએ છીએ? તે તે કુળનેા જ નાશ થાય. એમ એ કાળના ગુરુઓએ શિષ્યાને બાળક તુલ્ય માની એમને સુધારવા ખાતર અલ્પ સમય ગંદકી નભાવી લીધી હતી, જેમ પિતાને સુધારવા આય સુહસ્તિ સ્વામીએ અલ્પ સમય માટે છત્ર, ચામરાદિ ઉપરાંત બ્રાહ્મણ વેશને નભવા દીધા હતા તેમ. એ આશાથી કે બાળક મોટું થતાં સમજણું થતાં સ્વચ્છ રહેતાં શીખી જાય છે, તેમ એ શિષ્યા પણ વાતાવરણની ઘેરી અસરમાંથી મુક્ત થતાં ફરી વિશુદ્ધ ખની જશે. અને આપણે જોઈએ છીએ કે એમણે જ ભારતવ્યાપી વિશુદ્ધિનું આંદોલન ચલાવ્યું હતું. ખાકી ગંદા હાવાને કારણે જો એમને ફેંકી દીધા હોત (સંધ બહાર કર્યાં હોત) તે પરંપરાને તે! કદાચ નાશ ન થાત તે! પણ એ નિષ્પ્રાણ—નિસ્તેજ બનીને જ જીવત. યા તા દ્વિધાવૃત્તિ પેદા થતાં જે મહાન સિદ્ધિએ આપણે હાંસલ કરી શકયા છીએ એ ન થઈ શકત. અને શક્તિ અંદરોઅંદર ટકરાવામાં જ ખતમ થઈ જાત. પરિણામ એથી શું આવત એ જ કલ્પી શકાતુ નથી. આથી ત્રિશલાનંદન મહાવીરના કુળને જીવંત રાખવા અલ્પસમય ગંદકી નભાવવી પડી હતી પણ એથી ઊલટું એ પવિત્ર મુનિએ અને ગુરુએને જ દોષિત માની લેવામાં આવ્યા; જેમ સ્વચ્છતાના આગ્રહી મહાત્મા ગાંધીજીની પ્રેરણાથી સફાઈકામ કરવા નીકળી પડેલા ભાવનાશીલ સ્વયંસેવકાને કેટલાક ભૂખ લાકે ભગી માની લેતા તેમ.
ગટ્ટુકી કરવી એક વાત છે. ગંદકી સાફ કરવી મીજી વાત છે. એકમાં પડવાનું છે બીજામાં ચડવાનુ હોય છે. આપણા સહુના અનુભવ છે કે ઘર વાળનારને થાડી રજ તે ચાંટે જ. એથી પરંપરાને શિરે જે દોષ આવ્યો છે એ ગંદકી કરવાને કારણે નિહ પણ ગંદકી દૂર કરવાને કારણે એ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવાની વાત છે.
e
