________________
. અંતિમ નિવેદન
૧૬૩ એમની સામે આપણો કોઈ મોટો અને અસહ્ય વાંધો હોય તો તે આ કારણે નથી પણ ભગવાન મહાવીર પ્રત્યે કરેલા માંહાસારના આરેપ અંગે છે. મેં “ભગવાન મહાવીર અને માંસાહાર”માં ૩૪ લીલે વિચારણું માટે મૂકી છે. એથી પૂર્વાપર સંબંધોને ધ્યાનમાં લઈ કેવળ રૂઢ થયેલા અર્થને ચીપકી ન રહેતાં ફરી તેઓ આ અંગે વિચારણું કરે એવું આપણે ઇચ્છીએ છીએ.
મિસ મે જેવી કેઈ વ્યક્તિએ લખી નાખ્યું હોય કે મહાત્મા ગાંધીજી દારૂ પીતા, પણ આપણે જે રીતે ગાંધીજીને ઓળખીએ છીએ–જાણીએ છીએ, એથી સ્વપ્નામાં પણ એવી અશ્રદ્ધા કે શંકા બાબત આપણું રૂવાડુંય ફરતું નથી. તેમ જે પુરુષે મનથી, વચનથી, કાયાથી જ નહીં પણ કરવા-કરાવવા-અનુમોદના, ઉત્તેજના કે પ્રેરણું આપવા સુધીની પણ હિંસાનો ઈન્કાર કરી સૂક્ષ્મ અહિંસા ધર્મનું પાલન કર્યું છે અને જગતને પણ એ આચાર શીખવ્યો છે–એ પુરુષ ભગવાન મહાવીર સાથે માંસાહારની વાત ઘટી જ કેમ શકે ? એક બુડથલ આદમી પણ આવી વાત જલદી સમજી શકે છે.
એથી કહેવું પડે છે કે જે પંડિતોએ ઘડીભર પાંડિત્યને દૂર કરી અને શબ્દના ચૂંથણું મૂકી Common Sense સામાન્ય બુદ્ધિથી પણ આ પ્રશ્ન વિચાર્યું હોત તો ય એ આવી ભૂલ ન કરી બેસત. પણ એ વિદ્વાન પંડિતેને આપણે શું કહી શકીએ ? કારણ કે ચર્ચા–વાદવિવાદ કે તકવાદથી એ જલદી પરાજય સ્વીકારી લે એમ માનવું વધારે પડતું છે, પણ જ્યારે એ પિતે જ હૈયાની સૂઝથી આ પ્રશ્ન વિચારશે ત્યારે જ તેઓ સત્ય વાત સમજી શકશે. પણ આપણો વિશ્વાસ છે કે કાળદેવતાના સામ્રાજ્યમાં સત્યને ભાનુ વહેલું કે મોડો પ્રગટ્યા વિના રહેવાને જ નથી. પણ એ માટે કાળ પરિપકવ થાય ત્યાં સુધી આપણે ધીરજ રાખવી પડશે.
પણ કાળ હવે પાકવા આવ્યો છે, એટલે જ આ દિશામાં
