________________
અ ંતિમ નિવેદન
૧૬૯
ગઈ હોઈ આજની દૃષ્ટિએ માંસવાચક જ રહી ગઈ. આ ગૂંચવાડા મટાડવા સ્પષ્ટતા માટે ટીકાથા રચાયા. પણ દુષ્કાળને કારણે એ નષ્ટ થયા. અધૂરામાં પૂરું પતિત સાધકોએ ભળતા અર્ધાં કરી ખેલ બગાડ્યો અને તેમાં પણ વળી શાસહિતને નજરમાં રાખી એવાએને સમાવી લેવા—સુધારવા એમને નવા મનગમતા પાઠ આપ્યા. જેથી વળી શકાને કરી નવું બળ મળવા લાગ્યું તે આને રંગ વળી આચાયૅની ટીકામાં પણ ઊતરી આવ્યો. પછી શું બાકી રહે ? જોકે એથી એક બાજુ સૂક્ષ્મ અહિંસા ધમ અને બીજી બાજુ માંસાહાર એ એને કદી મેળ જ મળતા નહોતા, આથી આ કોયડા દિનભર દિન ગૂંચાયે જ જતા હતા. જેથી 'પરંપરાએ સૂક્ષ્મ અહિંસા પાલનના ધર્મ પર જ ભાર મૂકવો અને પડિતાએ શબ્દોને પકડી રાખ્યા. પણ ન કોઈએ આ પ્રશ્નનુ વિશ્લેષણ કર્યું, ન કોઇ એ સાધન કર્યું", ન કોઈ એ ઇતિહાસ શેાધ્યા કે ન કોઈ એ ભાષાશાસ્રની દૃષ્ટિએ ખેાજ કરી. આથી આ પ્રશ્ન મૂળમાં જ ગૂંચાયેલા હોઈ જીવનની પરમ વિશુદ્ધતા હોવા છતાં પ્રગટેલા ગૂંચવાડાથી આપણે પાતે જ સાશક હતા—મૂંઝાયેલા હતા.
પણ હવે આ પાઠાનું રહસ્ય પ્રગટ થવાથી તથા અસલી રહસ્ય હાથ લાગવાથી આપણી મૂઝવણુ મટી જશે. દીનતા અને લઘુતાની ગ્રંથિ છૂટી જશે. સારાંકતા નિર્મૂળ થશે. ભ્રમણા ભાગી જશે. ડર–શરમ પણ ચાલ્યાં જશે. એટલું જ નહીં, કરાડાની સ ંખ્યાને માંસાહારના દોષમાંથી ઉગારી લીધી હોઈ એના ગૌરવભર્યાં ઇતિહાસને કારણે આપણામાં એક પ્રકારનું ગૌરવ તેજ પ્રગટી ઊઠશે, સાથે વિજય પ્રાપ્ત કર્યાંને આત્મસાષભર્યાં ગવ પણ પેદા થશે. એથી ઉન્નત મસ્તકે અને ગૌરવભરી તેજસ્વી ભાષામાં જગતને પડકાર કરીને જૈન ધર્માંના ઉદાત્ત ષ્ટિકાણુને સમજવાનું આહવાન આપે; ભલે પછી પડિતાને આપણી વાત ગળે ઊતરે કે ન ઊતરે અને એની
