________________
પરિશિષ્ટ
૧૪૯ રળવાને બહાને રિબાવી રિબાવીને મારવા માટે વાંદરા, દેડકાં–મરઘાંની નિકાસ કરી રહી છે એટલું જ નહીં, ભારતની જનતાને માંસાહાર તરફ વાળવાનો પણ પ્રચાર કરી રહી છે ત્યારે ઈશ્વરનો કાનૂન જે સાચે હશે તો એ નિર્દોષ મૂક પ્રાણીઓની હાય એક દિવસ આપણને જ ભરખી જશે. પણ ત્યાં સુધી તે દિનભર દિન એ હિંસાનું તાંડવ વધતું જ રહેવાનું છે અને એને પરિણામે ખાનપાનની ચીજો દ્વારા ભ્રષ્ટ કરવાના અને નવી પેઢીઓને લલચાવવાના પ્રયત્નો વેગ પકડશે જ ત્યારે મારો જવાબ આપણને સ્થિર રાખી શકશે. એટલું જ નહીં, ભવિષ્યના વિદ્યાથીઓને જ્યાં જવું હશે ત્યાં જશે, પણ એ શાસ્ત્રપાઠનો આધાર તે મેળવી શકશે જ નહીં, કારણ કે આ દૃષ્ટિએ જ શાસ્ત્રપાઠોનું ખરું રહસ્ય પ્રગટ કરી બૂરા આદર્શો માટેનો કઈ આધાર જ મેં રહેવા દીધો નથી. બાકી ખાટા ભયે કંઈ ગુપ્ત રાખશું તે એ ગુપ્તતા જ એક દિવસ ભયંકર હથિયાર બની આપણુ સામે જ વપરાશે, આપણને જ ખાઈ જશે.
પ્ર. ૧૬ જે પ્રશ્નને હરિભદ્ર કે હેમચંદ્રાચાર્ય જેવા સમર્થ પુરુષો પણ સ્પર્યા નથી. કેવળ સીધા સાદા અર્થો આપીને જ એ આગળ ચાલ્યા છે, અને પછીના પૂર્વાચાર્યો પણ ચૂપ રહ્યા છે. ત્યાં તમે કોણ કે આ મહાસાગર પાર કરવા નીકળ્યા છો ? તમે શું એમનાથી પણ મોટા છો ? જ્ઞાની છે ?
ઉ૧૬ આપણે તો એમની પાસે કશું જ માત્ર નથી. પણ આપણે એમની કાંધ પર બેઠેલા હોઈ આપણી દૃષ્ટિ થોડી વધુ લાંબી પહોંચી શકે છે, કારણ કે એમના દ્વારા જ આપણને એમનો ૨૦૦૦ વર્ષનો અનુભવ પ્રાપ્ત થયેલ છે. આ કારણે આપણી સૂઝમાં એ મહાપુરુષોને જ વાર હોઈ એમની કૃપાથી જ આપણે કંઈક વિચારી શકીએ છીએ, બાકી આપણે તે કંઈ જ નથી. એટલું ખરું કે આજની વૈજ્ઞાનિક એ આપણને એમાં પૂરો સાથ આપી સહાય કરી છે, એ વધારામાં. .
