________________
૨૪
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર નથી અને ચાલતા પણ નથી તો એમને મારતાં એમને શી પીડા થતી હશે ? પણ હું કહું છું કે જેમ જન્મથી અંધબધિરને તેના સર્વ અંગમાં કોઈ ભાલાની અણીએ ઘેચે ત્યારે એ અંધબધિરને જે વેદના થાય છે તે જ પ્રમાણે પૃથ્વી, પાણી, વાયુ, અગ્નિ તથા વનસ્પતિ આદિના એકેંદ્રિય જીવોને પણ મારતાં તેમને તેવી જ વેદના થાય છે. આ બધું જાણુને બુદ્ધિમાન પુરુષે એવા જીવોની હિંસા કરવી નહીં, બીજા પાસે કરાવવી નહીં તેમ જ તેના કરનારને રૂડું માનવું નહીં. જે એવા જીવોની હિંસાને અહિત કરનારી સમજીને ત્યાગ કરે છે એ જ સાચો મુનિ છે એમ હું કહું છું.” (આચા. પ્ર. શ્ર., અ. ૧, ઉ. ૨ થી ૬) - “બધા જ જીવો લાંબી આવરદા તથા સુખને ચાહે છે અને જીવવા માગે છે. મરણ અને દુઃખ બધાને અપ્રિય લાગે છે, માટે કેઈને પણ સહેજેય દુઃખ ન થાય તેમ મુનિએ વર્તવું.”
આ કારણે ધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંતને પોષક જ શંકાશીલ પાઠના અર્થો ઘટાવવા જોઈએ. નહિ તો પૂર્વાપર સંબંધ વિના અથષ જ
થાય. એક વાત એ પણ યાદ રાખવાની છે કે, ' “જૈન મતાનુસાર તીર્થકર તે કેવળ અર્થને જ ઉપદેશ
કરે છે, અર્થાત મૂળભૂત “અર્થ છે; નહિ કે શબ્દ” (બુ. ભા. ગા. ૧૯૩).
વૈદિકમાં મૂળભૂત શબ્દ છે એથી જ અર્થની મીમાંસા પાછળથી કરવી પડે છે, (બુ ભા. ગા. ૧૨૧).
જૈન મતમાં મૂળભૂત અર્થ હેવાને કારણે આચાર્યોએ શબ્દને મહત્ત્વ નથી આપ્યું પણ અર્થપરંપરાને જ મહત્વ આપ્યું છે (બુ. ભા. ગા. ૧૯૬–૧૯૮). - શ્વેતાંબર–દિગંબર શાસ્ત્ર જુદાં હોવા છતાં અર્થમાં પૂરી જે એકવાક્યતા રહી છે એ પણ આ જ કારણે.
