________________
૬૨
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર અભિપ્રાયની એને મને કઈ જ કિંમત નથી. એ તો એવા ગુના માટે વિજ્યાનંદને ગર્વ અનુભવે છે કે જે કઈને ઉદ્ધાર કર એ ગુને ગણતા હોય તે આમ્રપાલી વેશ્યાને ત્યાં આવ-જા કરતા બુદ્ધદેવને માથે પણ એવો જ આક્ષેપ આવે. વિવેકની ખામી:
આથી કહેવું પડે છે કે માંસાહારનું આવું બેહુદું દષ્ટાંત મૂકી ભગવાન બુદ્ધ” ગ્રંથને બેહુદો ગ્રંથ બનાવી દેવામાં આવ્યો છે. આજના વિશ્વને જ્યારે અહિંસા અને સમભાવના સિદ્ધાંતની જરૂર છે ત્યારે બુદ્ધનું દયા અને કરુણથી છલબલતું જીવન ઊગતી પેઢીઓને બહુ ઉપયોગી થઈ પડે તેમ હતું. એથી એના લેખકે બુદ્ધે બે વાર માંસાહાર કર્યો હતો એ પ્રસંગે એ પુસ્તકમાંથી ટાળ્યા હતા તે બુદ્ધના જીવનમાં કંઈ ઝાંખપ આવવાની હતી ?
આશ્ચર્યની વાત તો એ છે કે એ જ કૌશાંબીજી “બુલીલાસારસંગ્રહમાં જ્યાં “સુકરમદ્દવ’ શબ્દને કારણે પાછળથી “ભ. બુદ્ધ” ગ્રંથમાં ડુક્કરનું માંસ જણાવવામાં આવ્યું છે ત્યાં પોતે જણાવે છે કે “આ પદાર્થ કઈ વસ્તુને બનાવેલ હતો એ સંબંધમાં ટીકાકારોનો મતભેદ છે. આથી આ વાદગ્રસ્ત પ્રશ્નમાં અહીં પડવાની આવશ્યકતા નહીં લાગવાથી મૂળ શબ્દ જેમને તેમ રાખે છે.”
આમ “બુદ્ધલીલાસારસંગ્રહમાં કૌશાંબીજી “સુકરમદ્દવને અર્થ “સુકરમદ્દવ” જ રાખી આ પ્રશ્ન પર મૌન પકડે છે ને તે તેમણે ઉચિત જ કર્યું છે. તો પછી પ્રશ્ન એ ઊઠે છે કે “ભગવાન બુદ્ધ” ગ્રંથમાં માંસની વાત લાવવામાં કયા નવા ટીકાકારને પુરાવો મળે ? નથી લગતું કે આ નવા ગ્રંથમાં મહાવીર અને તેની ભિક્ષ પરંપરા પણ માંસાહાર કરતી હતી એવો લુલે પાંગળો આધાર મેળવ્યા પછી જ એમણે માંસની વાત ઉમેરી છે ? આથી સહેજે જ ફલિત થાય છે કે બુદ્ધના જીવનની એ ઝાંખપ એમને ખટકી હશે જેથી એ
