________________
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર આપણું આરોગ્ય પર અસર થયા વિના રહે જ નહિ. ગાંધીજીએ દૂધને ત્યાગ કર્યો હતો પણ દૂધ વિના આરોગ્ય પ્રાપ્ત થાય તેવી કેઈ સંભાવના જ નહોતી ત્યારે એમણે બકરીના દૂધનો અપવાદ સ્વીકારવો પડ્યો હતો. તેમ એ કાળમાં પણ સેંકડો પેઢીઓના સંસ્કારે હેઈ એવાં કુટુંબમાંથી ભિક્ષુ સંઘમાં જોડાવા ઈચ્છનારાઓને એ અંગે ભારે પુરુષાર્થ કરવો પડે અને તેમાં સ્થિર થયા બાદ જ એ સંધમાં જોડાતા. પણ દુષ્કાળના સમયમાં એ વ્યવસ્થા તૂટી પડી હાઈ એવી સાધના સાપ્યા વિના જ ઘણું સંઘમાં ઘૂસી ગયા હતા, જેથી પૂર્વ સંસ્કારને કારણે શુદ્ધીકરણની કડકાઈ આવી ત્યારે ઘણુની તબિયત પર અસર થવા લાગી હશે અને એટલે જ પાઠમાં કે આચારમાં ગુરુઓએ ઉદાર દષ્ટિ રાખી હશે, કારણ કે એ દ્વારા એમને તે એમના દિલમાં પ્રવેશ કરી એમને વિશુદ્ધ કરવા હતા. અને એ રીતે પિતાના પ્રિય શિષ્યોને સાધકપદેથી મુનિપદે પહોંચાડવા હતા. બાકી ગુસ્સે કરવાથી કે ધકકો મારવાથી રોગ કંઈ હટતે નથી એ એ બરાબર જાણતા હતા. પણ ૨૫૦૦ વર્ષોના સંસ્કારને કારણે માંસની વાત સાંભળતાં જ આપણે અકળાઈ જઈએ છીએ ને તેથી કઈ એવો શાસ્ત્રાધાર રજૂ કરે છે તે એના પર જ રોષ ઊતારીએ છીએ. પણ જે એ ગુરુએ આપણી જેમ અસહિષણુ બની ગયા હતા તે એમણે પાછળથી સમગ્ર ભારતના ખૂણે ખૂણે વિહરી માંસાહારી કેમોની કેમોને જૈનદીક્ષા આપી ધીરે ધીરે એમને ચડાવી હતી, એ ઉત્થાનનું મહાકાર્ય એ કરી શકત જ નહીં.
આજે વંદિતા સૂત્રની ૨૦ મી ગાથા મન્નમમ મંસંમિ જે મામાંસના લાગેલા અતિચાર અંગે રોજ પ્રતિક્રમણમાં બેલવામાં આવે છે એ શું બતાવે છે ? એ એ જ બતાવે છે કે માંસની સ્વાદલાલસામાં ફસાયેલાઓને બહાર લાવવા ગુરુઓએ કેવી સહિષ્ણુવૃત્તિ અને ધીરજથી કામ લીધું હશે ? આજે તે મા–માંસને કોઈ પ્રશ્ન જ નથી. એનું નામ જ આપણે સાંભળી શકતા નથી. પણ એ ગુરુઓએ
