________________
વહેમી માન્યતાઓ અને ધર્મ ધેલછા
અને જો કાયસિદ્ધિનુ ફળ આવા સહેલા ભાગથી પ્રાપ્ત થતું હોત. તે જપ-તપના કઠિન માની જરૂર જ શી રહેત? એટલે ભગવાને તા કેવળ લેાકેામાં કેવી માન્યતા પ્રવર્તે છે એનું જ કથન કર્યુ છે..
જોકે ભયંકર દુષ્કાળ, પાછળને આક્રમણકારી યુગ તેમ જ વિરાધીઓએ ગ્રંથભડારા સળગાવી દઈ કરેલેા વિનાશ—એ બધાને. કારણે આ પાઠ અંગેની ટીકાઓ—ટીપ્પણીએ તથા પૂર્વાપર સંબંધ બતાવતી પ્રસ ંગ કથાએ ઘણી ખરી નષ્ટ થઈ ગઈ છે પણ એના હેતુ –અ વગેરે મુખપરંપરાએ જળવાઈ રહ્યાં હાઈ એ કાળના લેાકેાની કેવી કેવી માન્યતાએહતી એ આપણે ગુરુગમ દ્વારા જાણી શકીએ છીએ. શાસ્ત્રોમાં તે। શબ્દો હોય છે પણ એને વાસ્તવિક અથ તે પૂર્વાપર સંબંધ યા ટીકાગ્ર થાથી જ જાણી શકાય છે અને એના અભાવે કાં તે ઉધડેલી પ્રજ્ઞા માં તે ગુરુગમથી એ સમજી શકાય છે. ગુરુગમનું મહત્ત્વ :
શ્રી સ્થૂલિભદ્રજી શ્રુતકેવળી ગણાય છે. છેલ્લા ૪ પૂર્વના શબ્દો તે એમની સામે જ હતા, છતાં ગુરુગમ વિના એ અથ નહાતા ખેસાડી શકયા જેથી ૪ પૂર્યાં વિચ્છેદ ગયા. તે આપણું જ્ઞાન તે નહીં ખરેખર છે. એથી ગુરુગમ વિના શાસ્રરહસ્ય સમજી શકાતુ નથી. આગમે. સામાન્ય ગૃહસ્થા કે મુનિઓને ન વાંચવાનું ફરમાન પણ એટલા જ માટે છે; નહિ તે એ ઊંધું જ બાફી મારી ધશ્રદ્ધા જ ગુમાવી બેસે. પણ સદ્ભાગ્યે સચવાઈ રહેલી અથ પરંપરાને કારણે આપણે આ પાઠનુ રહસ્ય જાણી શકીએ છીએ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજીએ પણ આ પાઠના હેતુ લેાકમાન્યતા શી હતી એ બતાવવાના જ છે. એમ કર્યુ છે ( શાસ્ત્રોં કી અસંગત ખાતે, પાનું ૧૮૯ ) તેમ જ એક પ્રસિદ્ધ આચાય મહારાજે પણ આને અથ સમજાવતાં મને કહેલું કે જેની પાછળ હિંસા છે એને ભગવાન ન ઉપદેશ આપે, ન એનું સમન કરે કે ન એને રૂડું માને. એ તે ફક્ત પૂછેલા પ્રશ્નને ઉત્તર જ આપે. આથી જેમ કોઈ બ્રાહ્મણ પડિત, જૈન મુનિઓને
