________________
પરિશિષ્ટ
૧૨પ જાતની વનસ્પતિરૂપે સ્થિર થયું છે. અને ફળ પકવાન્ન માટે વપરાતે
આમિષ” શબ્દ પ્રાણીજ માંસના અર્થમાં સ્થિર થયો છે. પણ શબ્દોના અર્થો આમ પાછળથી બદલાવાને કારણે નવા અર્થો એ જૂના શબ્દોને લગાડવાથી આ ગોટાળો થયો છે.
પ્ર. ૩ શાસ્ત્રકારોએ એવા શંકાશીલ શબ્દો વાપર્યા જ શા માટે. હશે ? ( ઉ. ૩ હસ્તોદ્યોગની વસ્તુ વાપરનારા વ્રતધારી ગાંધી ભક્તો – યંત્રોદ્યોગની વસ્તુ વાપરનારા આપણે જેમ જ “આટો ” ને “તેલ” શબ્દ જ વાપરે છે. ભોજન અંગે એ ચોખવટ માંગી લે છે કે “આટો” હાથ ઘંટીનો છે કે યંત્ર ઘંટીને ? તેમ જ તેલ પણ હાથ ઘાણીનું છે કે યંત્રઃ ઘાણીનું? પણ એમ છતાં એવા શબ્દો માટે એ વાંધો લેતા નથી અને આપણે પણ આજે “ઈ”, “સમોસા” અને “સુપ” જેવા શબ્દો બંને અર્થમાં
ક્યાં નથી વપરાતા ? છતાં હજુ એ શબ્દો બદલવાને આપણે વિચાર નથી કર્યો તેમ શાસ્ત્રકારને પણ ત્યારે વાંધો લેવા જેવું નહિ લાગ્યું હોય. એમ છતાં અર્થપરિવર્તનની પ્રક્રિયા શરૂ થયા બાદ ગાંધીભક્તોની જેમ એની સ્પષ્ટતા તો કરી લેવાનું કહ્યું જ છે, જેમ ભ. મહાવીરે સોમિલ બ્રાહ્મણ સાથેની ચર્ચામાં સ્પષ્ટતા માંગી હતી તેમ.
પ્ર. ૪ શાસ્ત્રપાઠો નિર્માણ થયા ત્યારે શાસ્ત્રકારની દૃષ્ટિમાં તો એક જ સ્પષ્ટ અર્થ હોય ને તે માંસપરક કારણ કે શરૂના સંક્રાંતિકાળમાં અપવાદ માગ રહે એ સહજ છે તેમ જ એ કાળમાં માંસા-- હાર સામાન્ય વસ્તુ હતી. મૂળ ધ્યેય અહિંસાનું હોઈ નવી પેઢીઓ નિરામિષાહારના સંસ્કાર પામી હશે, જેથી આપણે નિરામિષાહારી છીએ, પણ મૂળમાં તે માંસાહાર હતો જ ને તેથી શાસ્ત્રપાઠોને મૂળ અર્થ પણ માંસપરક જ ઘટે. - ઉ. ૪ વિનેબાજીના શબ્દોમાં કહીએ તે માંસાહારની બાબતમાં દેવદત્તની માગણી છતાં બુધે કડક વિધિનિષેધ દાખલ નહોતો કર્યો.
