________________
ઉપસંહાર
૧૧૯
is sin ગુપ્તતા એ તે! મહાપાપ છે. બાકી જો ગુપ્ત રાખવા જેવુ આપણે પાપ કર્યું હોય તા એવા પાઠો પર હરતાલ મારી એને રદ કરવા જોઇએ. કાં તે સત્ય વસ્તુને સ્વીકાર કરવા જોઈએ. પણ નથી આપણે એ પાઠ છેાડી શકતા, નથી સ્પષ્ટ ભેદ રજૂ કરી શકતા. આ મૂંઝવણને કારણે નથી આપણા પ્રતિકારમાં સામર્થ્ય' પ્રગટતું, નથી એને ખીજા પર પ્રભાવ પડતા. પણ હું પૂછું છું કે આપણે કોઈ અપકૃત્ય કર્યુ છે! અને જો નથી કર્યું તે પછી સત્યને સ્વીકાર કરી ખરું રહસ્ય પ્રગટ કરવામાં ડર શાને ? ભય કેવા ?
હા, આપણે એક પાપ કર્યું છે, જો એને પાપ કહેવાતુ હાય તે ! અને તે એ કે કેટલાક પતિત સાધકોને સંધહિષ્કૃત ન કરતાં પાંખમાં ટકાવી રાખીને ન એમને કેવળ વિશુદ્ધ જ કર્યાં છે પણ ભારતવ્યાપી સમગ્ર પ્રજાનું ઉત્થાન કરવા જેટલું સામર્થ્ય પ્રગટાવવા એમનું ઘડતર પણ કર્યુ છે. શું આ એક દોષ ખાતર ચીકણું થવાને આપણે ભય સેવીએ છીએ અને તેથી આ વાત ગુપ્ત રાખવા ઇચ્છીએ છીએ ? પણ એ દોષ આપણેા દેષ નથી પણું આપણું ગૌરવ છે. આ કારણે સત્ય રહસ્ય પ્રગટ કરતાં આપણે કોઈ પણ જાતની કાઈથી પણ ભીતિ રાખવાની કશીયે જરૂર નથી.
પણ આપણે આજે સત્યની સાધના જ મેાળી પાડી દીધી છે ને તેથી જ આપણામાં નિબળતાએ ધર ધાલ્યું છે. બાકી તે કાળના મુનિએમાં રહેલા દોષને કારણે કોઈ ભૂરા આદર્શ પકડી લેશે એવા ભય રાખવા જેટલી આ દુનિયા હવે મૂખ નથી રહી. આમ છતાં જે પાપમાં પડેલા છે તેમ જ જેમને પેાતાના પાપ ઢાંકવા ખીજાઓનુ પ્રમાણ જોઈ એ છીએ. એ તે ગમે તેવા સંતના પૂર્વકાલીન જીવનમાંથી એવુ શેાધ્યા જ કરશે અને એવી વાતે તે સતયુગના સતેામાંથી પણ શેાધી શકાય. વાલ્મિકી, દૃઢપ્રહારી, સુરદાસ, રાહિોય અંગુલિમાલ, સ્થૂલિભદ્ર તથા વિદ્યાથી ગાંધીજીના દાખલા આપણી સમક્ષ કયાં નથી ! પણ એથી એવાઓને કારણે ગુરુએની હૃદય
