________________
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર ભ્રષ્ટ ગણાતી નથી. બાકી જે એવું જ હોત હોત તો તાંત્રિક પ્રયોગોને નામે વિલાસના અધમ ભ્રષ્ટાચારમાં ઊતરી ગયેલા બૌદ્ધ ભિક્ષુઓને કારણે બુદ્ધથી વહેતી આવેલી સમગ્ર ભિક્ષુ પરંપરા પણ તેવી જ હતી એમ કહી શકાય. પણ એમ કહેવું યોગ્ય છે? આથી કહેવું પડે છે કે કૌશાંબીજી આ પ્રશ્નમાં વિવેક જાળવી શક્યા નથી.
• પ્રકરણ ૮મું વિધાન પઠે કે ઉદ્ધાર પાઠો? વિનેબાજીએ હમણાં જ એક વ્યાખ્યાનમાં કહ્યું કે “મારા એક વિદ્યાથીને બીડી પીવાની ટેવ પડેલી. મેં એ જાણ્યું ત્યારે એને બોલાવીને કહ્યું કે એક તે તું જૂઠું બોલે છે. વળી ગુપ્તતાને કારણે ચરી ને છેતરપિંડી પણ કરે છે. તે બીડી પીવી હોય તો તું ખુશીથી પી પણ તે મારી પાસે આવીને પી, પણ જૂઠ—ચોરીનું પાપ ન કરીશ. એમ કહીને મેં એની પાસે જ બીડી બાકસ મંગાવ્યા. એને મારા પર વિશ્વાસ આવ્યો. એથી મેં એને પ્રેમથી કહ્યું કે “ભલે તું બીડી પી પણ છેડે થડે ઓછી કરતો રહે.” પરિણામે પછી એની બીડી પીવાની ટેવ છૂટી ગઈ.”
શું આપણે એમ કહી શકશું ખરા કે વિનોબાજીએ એ વિદ્યાર્થીને બીડી પીવાનું વિધાન કર્યું હતું ! એમનો આશય તે એને એમાંથી છોડાવવાનો જ હતો. એથી “ભલે તું બીડી પી પણ ઓછી કરતો રહેજે? એ વાક્ય વિધાન નથી પણ તેના ઉદ્ધારનું હતું. એટલે સંતો કેઈને એના ઉદ્ધાર માટે કહે કે “ભલે તને ઠીક લાગે તેમ વર્તા, પણ આટલી મર્યાદા રાખજે અને એમાંથી પણ છૂટી જવાનો પ્રયત્ન કરજે.” તે એ વાક્ય વિધાન વાક્ય નથી બનતું પણ ઉદ્ધાર વાક્ય બને છે. બાકી જે એવા શંકાશીલ પાઠ વિધાનના હોત તે જૈન પરંપરા પણ બૌદ્ધોની જેમ માંસાહાર તરફ જ ઘસડાઈ ગઈ હોત.
