________________
પ્રથિમ ભક્ષુ સંગિતિ
૩૭ સ્મૃતિએ હતું એમાં પણ દોષ આવવાની સંભાવના હતી. જેથી જેમને મુખે જે જે કંઈ બચ્યું હતું એને સંગ્રહ કરવા તથા પાઠોને વ્યવસ્થિત કરવા એ બધા ભિક્ષુઓ એકત્ર થયા હતા. સાથે દુષ્કાળને કારણે આવેલી આચારની શિથિલતા દૂર કરી નવી આચાર વિધિઓ પણ ઘડવાની હતી, કારણ કે પલટાયેલા સંયોગને કારણે એમ કર્યા વિના છૂટકે પણ નહોતે.
યુગપ્રધાન ભદ્રબાહુસ્વામી આ વખતે નેપાળમાં હોઈ એ ધર્મસભામાં ભાગ લઈ શક્યા નહોતા. જેથી અન્ય સ્થવિરેએ એકાદને પ્રમુખપદે સ્થાપી એ ધર્મસભાનું સુકાન સંભાળ્યું હતું. અને સંઘને સંગઠિત કરવા તથા શાસ્ત્રપાઠોને વ્યવસ્થિત કરવા ભારે જહેમત ઊઠાવી હતી. શુધ્ધીકરણને પણ પ્રશ્ન: - આ મહાસભામાં દુષ્કાળને કારણે આવી પડેલી અનેક વિકૃતિઓ તે થોડા ફેરફાર સાથે સુધારી લેવામાં આવી હતી, તેમ જ બચેલા પાઠોને પણ એકત્ર કરી વ્યવસ્થિત કરવાનું કાર્ય ચાલી રહ્યું હતું, પણ આચારવિચારની બાબતમાં દુષ્કાળની ઘેરી અસર સર્વત્ર ફરી વળેલી હોઈ એક વર્ગ યુગાનુસાર કંઈક પરિવર્તન અને છૂટ માગતો હતો. બીજે વર્ગ પરાપૂર્વની નીતિને છેડા ફેરફાર સાથે વળગી રહેવા - ક્રિોદ્ધાર ઈચ્છતો હતો. એથી મતભેદને કારણે આ પ્રથમ સંગિતિનું કાર્ય ભારે વિકટ બન્યું હતું. જોકે આપણી પાસે એને પ્રેસ–રિપોર્ટ નથી, એમ છતાં મનુષ્યસ્વભાવનો આપણને જે અનુભવ છે એને આધારે આપણે કલ્પી શકીએ છીએ કે ત્યારે પણ કંઈ ઓછા વાદવિવાદ નહીં થયા હોય કે દલીલની ઝડીઓ નહીં વષી હોય. કેઈએ એક વસ્તુને આગ્રહ રાખ્યો હશે, કોઈએ બાંધછોડની નીતિ અપનાવી હશે તે કેઈએ સમય પ્રમાણે થોડું જતું કરીને પણ બીજાના વિચારને સહી લીધા હશે, પણ એમાં માંસાહારનો પ્રશ્ન અતિ ઉગ્ર હતો.
