________________
પ
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર
આચારવિચારમાં પણ તેટલું જ અંતર છે, છતાં કહેવાય છે અને મુનિ.
જોકે મુનિ–પરંપરાના મોટા ભાગ જ્યારે શિથિલાચારી અની ગયેલા ત્યારે પાછળથી શ્રી સત્યવિજયજી પન્યાસે ક્રાંતિ જગાવી જે ક્રિયાહાર કરેલો એથી એ શિથિલાચારીને અર્થાત્ કહેવાતા યતિઆના માટે। ભાગ વિશુદ્ધ બની પર ંપરાગત મુનિ–સંધમાં જોડાઈ ગયા હતા. તેમ એ કાળના પતિત વેશધારીએ પણુ પાછળથી વિશુદ્ધ બની મુનિ–પદને પ્રાપ્ત થયા હતા. પણ એથી મૂળપરંપરા માંસાહારી હતી એમ કદી સ્વપ્નમાં પણ ન કહી શકાય.
Ο
શ્વેતાંબર દૃષ્ટિએ જ્ઞાનગુણુ અને કાર્યશક્તિને કારણે સાધક, મુનિ, પ્રવત, ઉપાધ્યાય અને આચાય એવી ઉત્તરાત્તર મુનિપદની ભૂમિકા હોય છે. તેમ જ ચારિત્રની ઉત્તરાત્તર વિશુદ્ધ આરાધનાની દૃષ્ટિએ સામયિક, છેદોપસ્થાપનીય, પરિહાર વિશુદ્ધિ સૂક્ષ્મ સંપરાય તથા યથાખ્યાત ચારિત્ર એવી એની પાંચ ભૂમિકાએ માનવામાં આવે છે. દિગંબરેામાં બ્રહ્મચારી, ક્ષુલ્લક, એલક, મુનિ તથા આચાય એવી પદવીએ ગેાઠવવામાં આવી છે; જ્યારે ચારિત્રની દૃષ્ટિએ બન્નેમાં સમાન ભૂમિકા છે.
આમ દિગંબરામાં ત્રણ ભૂમિકા
પસાર કર્યાં બાદ જ મુનિપદ પ્રાપ્ત થાય છે અને શ્વેતાંબરામાં મુનિષદની સાધનામાં અપેક્ષિત સ્થિરતા પ્રાપ્ત થયા બાદ જ મુનિપદ પ્રાપ્ત થાય છે.
આમ છતાં મુનિપદને પામેલા કોઈ ગબડી પડે છે તે એને એની કક્ષા–મર્યાદા પ્રમાણે અપવાદ માગે` અપવાદિક પ્રાયશ્ચિત્ત દ્વારા ધીમે ધીમે ફરી ચડાવવામાં આવે છે. આ પ્રયત્ન સમયમાં એ મુનિ નહીં પણ મુનિપદને ઉમેદવાર યા સાધક જ ગણાય છે. જૈન શાસ્ત્રોની આવી ઉત્તમ વ્યવસ્થાને કારણે મુનિ અને મુનિપદના ઉમેદવાર વચ્ચેના ભેદ ખાસ સમજી લેવાની જરૂર છે. આ ભેદ જો સમજાયા હોત તે
