________________
૫૦
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર
બતાવ્યું હોત તેા નવા માંસાહારી સંધ ઊભા થતાં ઔદ્દોની જેમ જૈન સંધની પણ એ જ દશા થઈ હોત અને ત્યારે જે ઉચ્ચ શિખરો, સર કરી ઉન્નત મસ્તકે આજે જૈન સંધ ગવ ધારણ કરી રહ્યો છે એ ગૌરવથી એ વ ંચિત જ રહ્યો હોત. એથી આ ૨૫૦૦ વર્ષીના ઇતિહાસમાં જૈન ધમે જે ગૌરવ પ્રાપ્ત કર્યુ છે અને જનતાની સેવા કરી છે એ ગૌરવ એમની જ ભવ્યતાને પ્રતાપે છે, એમની જ સેવા-ઉદારતા અને કૃપાને કારણે છે એ ન ભૂલીએ.
ચાલુ કાણુ હોય છે. બાકી પડવું તે સહેલુ હોય છે. ઢાળ ઉપરથી ગમડનારને અન્ય ગબડનાર જો ટેકા આપવા જાય છે તે પરિણામે બન્ને જોરથી ઊથલી પડે છે. પણ જે સ્થિર બન્યા હોય છે તે જ ગબડનારને ટેકા આપી એને ગબડતા અટકાવી શકે છે તે ફ્રી ચડવાની તાકાત પણ આપી શકે છે. આમ મૂળ પરંપરા વિશુદ્ અને સ્થિર હતી માટે જ એ એવાઓને ગબડતા બચાવી પરિણામે ચડાવી શકી હતી.
પણ અહીં એ વસ્તુ નોંધવાની ખાસ જરૂર છે કે જે પૂર્વાચાર્યાં કઠાર નિયમેાના આગ્રહી હતા તે દ્વિ–શ્રુતસ્કંધરૂપે નવી આચાર– વિધિએ લખાઈ તેમ જ પાછળથી વીર નિર્વાણુ ૧૬૨ પછી વિશાખાચાયે નિશીથની રચના કરવી શરૂ કરી ત્યાં સુધી સાથે રહ્યા હતા, પણ મતભેદ તીવ્ર બનતાં તે પાછળથી છૂટા પડવા લાગ્યા હતા જેએ આજે દિગંબરી કહેવાય છે. બંનેની પટ્ટાવલિઓ જોતાં જણાય છે કે આચાય ભદ્રબાહુસ્વામી પછી ઘેાડા જ વખતમાં એ અલગ પડ્યા હશે. એકે કડક જિનકલ્પી આચાર અપનાવ્યા હતા; જ્યારે ખીજાએ યુગાનુરૂપ પરિવર્તન સ્વીકારી લીધું હતું. જેથી એ ખીજા વના સ્થવિર કલ્પી કહેવાઈ શ્વેતાંબર મનાયા છે. એમની દૃષ્ટિ ત્યારે શાસનના રક્ષણ–વિકાસ પર કેંદ્રિત થયેલી હોઈ અને ત્યારે એની ખાસ જરૂર પણ હતી જેથી એમણે ઘડેલા નિયમ પ્રમાણે સંઘની ઉચિત વ્યવસ્થા કર્યા વિના જે કાઈ જિનપી આચાર
