________________
૩.
જૈનધર્મ અને માંસાહાર પરિહાર
જેનામાં વૈરાગ્ય ભાવના હોય છે તે જે સ`સ્વ તજીને ભિક્ષુ સંધમાં જોડાઈ ગયા હેાય છે. એ ખીજી વસ્તુ તે છેડવા જેટલા વીરમ બની શકે છે, પણ સ્વાદે દ્રિયની લાલસા એ એક એવી પ્રબળ વાસના છે કે એમાં પડેલા ઝટ એમાંથી છૂટી શકતા નથી. વળી સત્ર વાતાવરણ પણ તેવું જ હતુ. આ કારણે જેએ એ રાગ સાથે જ સંધમાં પ્રવેશ્યા હતા તેમ જ જે પાછળથી શરમ છેાડી એના પક્ષકાર બન્યા હતા, ક્ષેમણે ભગવતીજી તથા દશવૈકાલિક જેવા પ્રાચીન શાસ્ત્રોમાં આવેલા અને આ સમયમાં શબ્દોના અર્થ પરિવત નને કારણે માંસ-મચ્છી અ પામેલા પાઠોનેા આધાર લઈ પેાતાના આચારવિચાર માટે સમર્થન કર્યુ, તેમ જ સૂઝતા આહારનું પણ કારણ રજૂ કરી પેાતાના બચાવ કરવા માંડ્યો.૧ શાસ્ત્રાણુ વિશ મૂળ આગમાદિ શાસ્ત્રોમાં આવેલા એ શબ્દોના અર્ધાં, એના ઇતિહાસ તથા એ સૂત્રપાઠાને ઉદ્દેશ જાણતા હતા. આથી એમણે એમને સમજાવવાના પ્રયત્ન કર્યાં. સાથે આચારાંગના મહાપરિજ્ઞા અધ્યયનમાં આપેલી માંસાહાર ત્યાગની સ્પષ્ટ આજ્ઞાઓ તરફ ધ્યાન દાયું, પણ એ પાઠો કાઈ એ રજૂ ન કર્યાં. કાં તો એ વિસ્તૃત થયા હોય, કાં તા એવા વગે ગાપવ્યા હાય. પક્ષકાર મુનિએમાંથી કાઈ તે પણ એ પાઠ સ્મૃતિએ નહાતા રહ્યો. પાઠ સ્મૃતિએ નહાતા રહ્યો પણ અથ તા સહું જાણતા હતા. એથી બહુમતી પક્ષે એવાને સંધહિષ્કૃત કરવાની જોરદાર માગણી કરી. આવી પિરસ્થિતિમાં એ પૂજ્ય સ્થવિરાએ નાવ સંભાળી લઈ ચમત્કાર સર્જ્યો હતા, જેથી સંધની એકતા ટકી રહી હતી, તેમ જ એને પરિણામે ધર્માંની વિશુદ્ધિ પણ ઝળહળતી રહી શકી હતી.
――
૧. જોકે એવા મુનિઓએ પાછળથી પાતે ખાટા અથ કર્યાં હતા એ જાણી લઈ ગુરુએની કૃપાથી વિશુદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી લીધી હતી. પણ એક વાર વહેતા થયેલા એ અથ તા વ્યાપક બની જવાથી ચાલતા જ રહેલેા. પરિણામે એ અની અસર ભગવાન મહાવીર વિષેના પાટૅ સુધી પણ પહોંચી ગઈ હતી.
