________________
૨૨
પ્રકરણ : ૧ પ્રભુએ કીધું : હે ગૌતમ ! તને મારા પ્રત્યે બહુ જ રાગ (ભક્તિરાગ) છે તે છોડી દે તો હમણાં જ કેવળજ્ઞાન થશે. નાનું બાળક જેમ માને કહે એવી સરળતાથી ગૌતમસ્વામી કહે છે, “હે ભંતે, મને તમારા ચરણકમળની ભક્તિમાં જ રહેવા દો ! મને તમારું કેવળ જ્ઞાન કે મોક્ષ નથી જોઇતા ' ભગવાન તો સર્વજ્ઞ છે અને જાણતા હતા કે આ ગૌતમ માને તેવો નથી, અર્થાત્ એની આશ્રયભક્તિ મારા પ્રત્યે એવી છે કે એમાંથી એ દૂર નહીં થાય. અંતે ભગવાને ગૌતમસ્વામીને દેવશર્મા બ્રાહ્મણને ઉપદેશ આપવા મોકલ્યા અને પાછા વળતાં ભગવાન મોક્ષે સિધાવ્યા તેના દુઃખદ સમાચાર સાંભળી ગૌતમસ્વામી ખૂબ જ વિલાપ કરે છે ને પછી તુરતમાં જ જાગૃત થાય છે કે, ભગવાન તો વીતરાગ છે ને મને તેમના સાચા માર્ગે દોરે છે. ત્યાં જ ગૌતમસ્વામી ક્ષપકશ્રેણી માંડે છે ને દીવાળીના રાતે ભગવાન મહાવીર મોક્ષે ગયા ને ગુરુગૌતમ કેવળજ્ઞાન પામ્યા ! કેવા કરુણાના સાગર આપણા ભગવાન અને કેવા વિનયી અને આજ્ઞાધીન ગુરુ શ્રી ગૌતમસ્વામી આપણને ભક્તિમાર્ગની અલૌકિકતા સમજાવે છે ! આ પ્રસ્તુત પુસ્તકનો મુખ્ય ધ્યેય પણ આ જ છે કે ભગવાને પ્રરૂપેલો મોક્ષનો સુગમ ભક્તિયોગ આપણે ચાર અમૃત અનુષ્ઠાનોથી સમજીએ જે પાંચમા પ્રકરણમાં તેની રૂપરેખા જણાવશું. ટુંકમાં પ્રથમ પ્રીતિ અનુષ્ઠાન, બીજું ભક્તિઅનુષ્ઠાન, ત્રીજું આજ્ઞા-વચન અનુષ્ઠાન, અને ચોથું અસંગતા (૭માથી ૧૩માં ગુણસ્થાનની દશા)નું અનુષ્ઠાન દેવગુરુની ભક્તિથી કેવું સુગમ અને સરળ માર્ગ પ્રભુએ જે બતાવ્યો છે તે ચાર મહાત્માઓ (આનંદઘનની, યશોવિજયજી, દેવચંદ્રજી, અને મોહનવિજયજી)ના અલૌકિક સ્તવનોના માધ્યમથી વિચારી, ગાઈ, સમજી, જીવનમાં આપણે સૌ અંતરશુદ્ધિ કરતાં પરમપદ (મોક્ષ)ને પામીએ.
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૨૩ ૨૬0 વર્ષના ગાળામાં ભગવાનના શાસનમાં ગૌતમસ્વામી, સુધર્માસ્વામી, તથા છેલ્લા જંબૂસ્વામી કેવળજ્ઞાની થયા ને મોક્ષે ગયા.
શ્રી ગૌતમસ્વામીએ દ્વાદશાંગી (બાર આગમ શાસ્ત્રો)ની રચના કરી અને ગુરુ પરંપરાએ ત્યારબાદ ઘણા પ્રબુદ્ધ, લબ્ધિધારી, યુગપ્રધાન આચાર્ય ભગવંતોએ આગમોનું રહસ્ય જાણીને ગુરુગમ પ્રમાણે ભાષ્ય, ચૂર્ણ, ટીકા તથા બહોળો શાસ્ત્ર સમુદ્ર આપણા કલ્યાણ માટે રચ્યો અને અનંતી કરુણા કરીને મોક્ષમાર્ગની પ્રરૂપણા કરતા રહ્યા. દા.ત. ઉમાસ્વામી ભગવંતે તત્ત્વાર્થસૂત્ર અને પ્રશમરતિ જેવા ઉત્તમ શાસ્ત્રો રચ્યા, જિનભદ્ર ગણિ ક્ષમાશમણે વિશેષ આવશ્યકાદિ મહાન ગ્રન્થો, ભાષ્યો રચ્યા, આચાર્ય કુંદકુંદ મ.સા.એ સમયસાર, પ્રવચનસાર, નિયમસાર જેવા દ્રવ્યાનુયોગના અલૌકિક શાસ્ત્રો રચી તીર્થંકરનો વિરહ જાણે મટાડ્યો. પૂજયપાદ સ્વામીનું સમાધિતંત્ર તથા ઇષ્ટોપદેશ અને સર્વાર્થસિદ્ધિ (તત્ત્વાર્થસૂત્રની ઉત્કૃષ્ટ ટીકા) રચી. સિદ્ધસેનદીવાકરસૂરિજીએ સમ્મતિતર્ક, કલ્યાણ- મંદીર સ્તોત્રની રચના કરી. આચાર્ય અમૃતચંદ્ર શ્રી કુંદકુંદના સમયસાર આદિની અજોડ સંસ્કૃત ટીકા બનાવી ને અત્યંત ઉપકાર કર્યો છે. ૭મી સદીમાં તાર્કીકશીરોમણી, સમદેષ્ટા શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી આચાર્યે તો ૧૪૪૪ શાસ્ત્રો રચ્યાં જેમાં યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચય, યોગબિન્દુ, પર્દર્શન સમુચ્ચય, ષોડશક પ્રકરણ, ધર્મબિન્દુ વગેરે ખૂબ જ આદરણીય ને કલ્યાણકારી શાસ્ત્રો રચ્યાં છે.બારમી સદીમાં ગુજરાતના જયોર્તિધર શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યશ્રીએ કે જે કલિકાલસર્વજ્ઞનું બીરુદ ધરાવતા અને ફll કરોડ પ્રમાણ શ્લોકોના શાસ્ત્રોની રચના કરી જેમાં યોગશાસ્ત્ર, ચાદ્વાદમંજરી, હેમવ્યાકરણ વગેરે ખૂબ જ ગહન અને ચમત્કારિક રચનાઓ છે.
આપણા સૌના પરમ પુણ્યના ઉદયે ગુજરાતને આંગણે છેલ્લા ચારસો વર્ષમાં બીજા પાંચ અલૌકિક જ્ઞાની ભગવંતો થયા જેમના
