________________
૨૦
પ્રકરણ : ૧
તો આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ પછી જ વધારે ઉપલબ્ધ બને છે. પરંતુ વર્તમાનકાળમાં ભક્તિયોગ એ સુગમ-સરળ, રોચક અને મન અને આંતરશુદ્ધિ માટે અણમોલ અને અચૂક ઉપકારી છે. પ્રસ્તુત પુસ્તકમાં અધ્યાત્મના કારણભૂત એવા ભક્તિયોગને સમજવા “આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન” દર્શાવ્યા છે અને આ ભક્તિયોગની સાધના આબાલ ગોપાલ સૌને “સંજીવની ઔષધિ” સમાન હિતકારી છે. “જો જિનતું છે પાશરો રે લો, કરમતણો શો આશરો રે લો; જો તમે રાખશો ગોદમાં રે લો, તો કિમ જાશું નિગોદમાં રે લો, તાહરી ભક્તિ ભલી બની રે લો, જિમ ઔષધિ સંજીવની રે લો, તન મન આનંદ ઉપનો રે લો, કહે મોહન કવિ રૂપનો રે લો”
(મોહનવિજયજી કૃત ૮મું સ્તવન) પ્રેમ, શ્રદ્ધા અને અપર્ણતા રૂપે ભક્તિમાર્ગનો વિસ્તાર આપણે સમજીને જિનભક્તિમાં મગ્ન થઈ, અંતરશુદ્ધિ અને આત્મકલ્યાણ કરવા આપણી મંગળયાત્રા હવે શરૂ કરીએ છીએ
મહાવીર ભગવાનના નિર્વાણ (મોક્ષકલ્યાણક) ને આજે લગભગ ૨૬૧૫ વર્ષો વિત્યા છતાં ય ભવ્ય જીવોને માટે આ પંચમકાળમાં મોક્ષમાર્ગ અને તેની પ્રાપ્તિના સર્વ સાધનો ભવ્ય જીવોને ઉપલબ્ધ છે. જુઓ, પ્રભુ મહાવીરની કેવી નિષ્કારણ કરુણા- “સવી જીવ કરું શાસન રસી, ઐસી ભાવદયા મનમાં વસી.”
પાવાપુરીમાં ભગવાને સમગ્ર જીવોના કલ્યાણ અર્થે અંતિમ સંદેશો ૧૬ પ્રહર એટલે ૪૮ કલાક નિરંતર પ્રકાશ્યો. જે ગણધર ભગવંતોએ ઝીલીને ‘ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર'માં તેનું અવતરણ કર્યું. આ પવિત્ર ગ્રન્થની ૧૦મી દુમપત્રક અધ્યયનની ચોથી ગાથામાં જાણે ભગવાન મહાવીર પ્રાતઃસ્મરણીય ગુરુ ગૌતમસ્વામીને પોતાની છેલ્લી દેશનામાં તેમને
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૨૧ તારી લેવા ૩૬ વખત ફરી ફરી સંબોધે છે કે- “સમયે ગોમ માં પમા” અર્થાત હે ગૌતમ ! એક સમયનો પણ પ્રમાદ કરવા યોગ્ય નથી ! આ લબ્ધિગાથાનો આપણે અર્થ સમજીએदुल्लहे खलु माणुसे भवे चिरकालेण वि सव्वपाणिणं । गाढा य विवाग कम्मुणो समयं गोयम मा पमायए ॥
(ઉતરાધ્યયન સૂત્ર, અધ્યયયન-૧૦મું ,ગાથા-૪). અર્થ :- સર્વ પ્રાણીઓને ઘણા લાંબા કાળ પછી પણ મનુષ્યભવ ફરીથી પ્રાપ્ત થવો અત્યંત દુર્લભ છે, કારણ કે કર્મોના વિપાક (ઉદય) અત્યંત ગાઢ છે. (intense, complicated and Stressfully very unpredictable and dangerous) એટલે તેમાં સવિવેક પામવો અતિ દુર્લભ છે એમ જાણી, હે ગૌતમ ! એક સમય માત્રનો પણ પ્રમાદ ન કરવો !
શ્રી ગૌતમસ્વામી પોતાના રોમેરોમમાં ભગવાનની ભક્તિથી એટલી લીનતા, મગ્નતા માણતા કે ભગવાનના ચરણકમળની ભક્તિને બદલે મોક્ષ કે કેવળજ્ઞાન પણ જાણે એમને વસમું લાગતું ! આવી અલૌકિક ભક્તિ કેવી હશે તેનો ચિતાર આ પદમાં છે
“મુક્તિથી અધિક તુજ ભક્તિ મુજ મન વસી, જેહશું સબળ પ્રતિબંધ લાગ્યો, ચમક પાષાણ જેમ લોહને ખેંચશે, મુક્તિને સહજ તુજ ભક્તિરાગો !”
(ઉપાધ્યાય યશોવિજયજીકૃત ઋષભદેવનું સ્તવન) એક વખત ગૌતમસ્વામી ભગવાન મહાવીરને પૂછે કે, “હે ભંતે હું જેને દીક્ષા આપું છું તે બધાને કેવળ જ્ઞાન થઈ જાય છે, ૧૫૦ તાપસો પણ દીક્ષા પામ્યા ને કેવળજ્ઞાન પામી ગયા, અને હું તમારો ગણધર કેવળજ્ઞાન વગરનો કેમ રહી ગયો છું ?”
