Book Title: Swadhyay 1997 Vol 34 Ank 01 02 03 04
Author(s): Rajendra I Nanavati
Publisher: Prachyavidya Mandir Maharaja Sayajirao Vishvavidyalay
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બિહણની કણું સુંદરી
धातुस्तन्मखवर्तनाफलहकः श्यामावधूवल्लभ
स्तल्लेखोद्यततुलिकाग्रगलिकास्तारा: सुधाविप्रषः । तल्लावण्य रसस्य शेषममला सा शारदी कौमुदी
तद्धनिर्मितमानसूत्रमपि तच्चापं मनोजन्मनः ॥ २६ પછીના ત્રણ લોકો (૨૭–૨૯ ) પણ ઉપર્યુક્ત વર્ણનને જારી રાખે છે.
પિતાના મિત્ર રજાએ જોયેલી સ્ત્રી વિષયક વિદૂષકની કુતૂહલવૃત્તિને સંતોષવા માટે રાજા તેણી પ્રત્યે પોતાની છડી આસક્તિ બતાવતે ક ૩૦% ગાય છે. નાયિકાને ધીમે ધીમે સર્વ પ્રથમ લાવવાની લેખકની કુશળતા પણ તે દર્શાવે છે. લેખક અહીં સ્વપ્ન જનાને ઉપયોગ કરે છે. રાજા તો પોતે સ્વપ્નમાં સંત સદશી સોંદર્યની સંપૂર્ણતાના નમુનારૂપ એક સુંદરી યુવતીને જોયાની વિદૂષકને જાણ કરવા માટે શ્લોક ૩૫૫ ઉચ્ચારે છે. આમ નાયક નાયિકાને સર્વ પ્રથમ સ્વપ્નમાં જુવે છે. લોક ૫૦૬માં ફૂંકાતા પવનના વર્ણનમાં લેખકે કુદરતનું એક અત્યંત સુંદર વર્ણન આપેલું છે. આ લેક વિશિષ્ટ પ્રદેશ જેવા કે ગુજરાત મેદપાટ, અને માલવની સ્ત્રીઓની જાતીય ઉત્કૃષ્ટતાનાં લક્ષણોના લેખકના જ્ઞાન ઉપર પ્રકાશ ફેકે છે. ત્યારબાદ ૨ાન અને વિદૂષક છેડે સમય વિશ્રાંતિ લેવા માટે તરંગશાલા તરફ જાય છે જ્યાં વિદૂષક ઉર્વશી જેવી અસરાઓને પશ્ચાદ્ભૂમાં નાંખી દેનાર સ્ત્રીના ચિત્રને જુએ છે. આમ લેખક નાયિકાને સર્વ પ્રથમ લાવવાની તરફ તેમ ખરેખર કર્યા પહેલાં બીજ પગલું ભરે છે. આ માટે તે ચિત્ર યોજનાને ઉપયોગ કરે છે. નાયક વડે બીજી વાર નાયિકા ચિત્રમાં જોવાઈ છે. કલેક પકમાં રાજની ઉક્તિ દ્વારા લેખક વડે નાયિકાના અવયવોનું શૃંગારિક વર્ણન પૂરું પાડવામાં આવ્યું છે. રાણીના ત્યાં ગમે ત્યારે આગમનની દહેશતને લીધે તે તરંગશાલાને છોડી દેવાની ४ सरणावर ध्यानान्ते विधिना प्रणम्य चरणौ चन्द्रार्धमौलेरहं
कैश्चिज्जप्यपदैः प्रदक्षिणयितुं यावत्समभ्युद्यतः । तावत्काचिदनङ्गजङ्गमपुरीवाग्रे मनोग्राहिणी
रम्भास्तम्भमनोहरोरुयुगला बालाभवच्चक्षुषोः ॥ १.३० પ સરખા વજને મરતમાં વાિરને
___ स्वप्ने दृष्टा प्रकृतिमधरा माघवीमण्डपान्तः । काप्येणाक्षी रतिरिव मया विप्रयुक्ता स्मरेण
स्मार स्मारं किमपि दधती दुःसहां मोहनिद्राम् ॥ १.३५ ६ स२पाका कुर्वाणाः प्राणनाथे प्रणयकलिरुष जर्जरां गर्जरीणां
भिन्दानाः सान्द्रमानग्रहपटिममदं मेदपाटाङ्गनानाम् । उन्मीलन्मालवस्त्रीवदनपरिमलग्राहिणो हूणरामा
कामारम्भश्रमाम्भः कणहरणरसोल्लासिनो वान्ति वाताः ॥ १.५० ૭ સખા તૈયોગરાનાશાયતનુશ્રી
मतिलॊकत्रयविजयिनी राजधानी स्मरस्य । एतच्चक्षस्तदपि विदलत्केतकीपत्रमित्रं
छाया सेयं नियतमधरे विद्रुमोत्सेकमुद्रा ॥ १.५३ સ્વા ૮
For Private and Personal Use Only
