Sanskrit English Dictionary Part 02

Author(s): P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan

Page 54

ग्रामक:
681
ग्रैवेयकम्
the chief of a village. -प्रेष्यः the messenger or servant -8 Relating to a musical scale. -म्यः 1 A villager; of a community or village. -मदगुरिका 1a riot, fray, Y.2.166.-2A tame hog. -3 The first two signs of village tumult.-2 N. of a fish (or a plant)-मुखम् । the zodiac, Aries and Taurus. - The Indigo plant. market. -मृगः a dog. -याजकः, -याजिन् ॥. 1 "the -म्यम् 1A rustic speech. -2 Food prepared in a village priest', a priest who conducts the religious village. -3 Sexual intercourse. - Acceptance. -5 Tho ceremonies for all classes and is consequently Prakrit and other dialects. -Comp. -अश्वः an ass. considered as a degraded Brāhmaņa; Ms. 4. 205. -कमेन् 1.1 the occupation of a villager -2 sexual -2 the attendant of an idol. -युद्धम् a riot, fray. pleasure; ग्राम्यकर्मणैव विस्मृतकालावधिः Bhag.5.14.31. -लुण्ठनम् plundering a village. -वासः (ग्रामेवासः also) -कु कुमम् saflower. -धर्मः 1 the duty of a villager. 1a villager. -2 residence in a village. -विशेषः a -2 sexual intercourse, copulation. -3 the right of a variety of seales in music; स्फुटीभवद्ग्रामविशेषमूर्छना Si.
villager (as opp. to that of a 'recluse' ). -धान्यम् crops -वृद्धः an old villager; प्राप्यावन्तीनुदयनकथाकोविदग्रामवृद्धान् growing in i village; दश ग्राम्याणि धान्यानि भवन्ति व्रीहियवाMe. 30. -षण्डः an impotent man (क्लीब). -संकरः the स्तिलमाषा अणुप्रियङ्वो गोधूमाश्च मसूराश्च खल्वाश्च खलकुलाश्च...। common sewer or drain of a village. -संघ: a village- Bri. Up. 6. 3. 13. -पशु: a domestic animal; Bhāg. corporation. -सिंहः adog%; व्यमुञ्चन्विविधा वाचो ग्रामसिंहास्त- 6. 15. 16. -बुद्धि a. boorish, clownish, ignorant. -मृगः तस्ततः Bhag. 3. 17. 10. -स्थ a1a villager. -2 a co- a dog%3 ग्राम्यमृग इव हविस्तदयं (न भजते) Si. 15. 15. -वल्लभा a villager. -हासक: a sister's husband.
harlots . prostitute. -वादिन् m. a village bailiff;
Ts.2.3.1.3.-सुखम् sexual intercourse, copulation; ग्रामकः 1 A villager. -2 The collective department
cf. अविदित्वा सुखं ग्राम्यं वैतृष्ण्यं नैति पूरुषः Bhāg. 9. 18.40. of celestial pleasures.
ग्रामेरुकम् A variety of sandal, Kau. A. 2.11. ग्रामटिका A wretched or miserable village ; कतिपयग्रामटिकापर्यटनदुर्विदग्ध P. R. 1.
ग्रावन् a. Hard, solid. -m. 1 A stone or rock; किं
हि नामैतदम्बुनि मज्जन्त्यलानि प्रावाणः संप्लवन्त इति Mv.1; अपि ग्रामयति Den. P. To invite or call.
ग्रावा रोदित्यपि दलति वज्रस्य हृदयम् U. 1.283; Si. 4.23. -2 A
mountain. -3 A cloud. ग्रामिक a. (-की /.) 1 Rural, rustic. -2 ( In music) Chromatic. -3 Rude. - 1 The headman of a village;
ग्रीवा [ गिरत्यनया, ग-वनिप् नि• Up. 1. 152 ] The neck, Ms. 7. 116, 118. -2 A villager.
the back part of the neck; ग्रीवाभल्गाभिरामं मुहुरनुपतति
स्यन्दने दत्तदृष्टिः 5. 1.7. -Comp. -अकुश: a camel. ग्रामिन् a. 1 Rustic, rural. -2 Libidinous. -m. 1 A
-TUT a bell hanging down from the neck of a horse. villager, peasant. -2 The head of a village. -off The indigo plant.
ग्रीवालिका See ग्रीवा. ग्रामीण . [ग्रामे भवः खञ्] 1 Vulgar, rude.-2 Chromatic.
ग्रीविन् a. Long-necked, handsome-necked. -m. A -3 Belonging to a village. -ण: 1A villager; ग्रामीण
camel. वध्वस्तमलक्षिता जनैश्चिरं वृतीनामुपरि व्यलोकयन् Si. 12. 373 ग्रीष्म . [ग्रसते रसान् ; ग्रस्-मनिन् Up. 1. 147 ] Hot, Amaru. 13. -2 A dog. -3 A erow. -4 A hog.
warm. -CH: 1 The summer, the hot season, correspondग्रामीय 4. Belonging to a village. -यः A villager,
ing to the months of Jyestha and Asidha; ग्रीष्म
समयमधिकृत्य गीयताम् 5.1; R. 16.54; Bv.1.5.-2 Hent, boor, churl.
warmth.-ष्मी The नवमल्लिका plant. -Comp. -कालीन a. ग्रामीयकः A villager; ग्रामीयककुलानां च समक्षं सीम्नि pertaining to summer. -उद्भवा, -जा, -भवा the साक्षिणः Ms. 8.254.
Navamallika creeper, (double jasmine). -बनम् a ग्रामेय 4. (-यी 1.) Village-born, rustic. -यी A
grove frequented in summer; अत्रान्तरे प्रीष्मवनं मलिकामोदि
मारुतम् Ks. 122.65. -हासम् The flocculent seeds, down harlot, prostitute.
&c. blown about in the air in summer. ग्राम्य a. [ग्राम-यत् ] 1 Relating to or used in a village 3 ग्रुच 1 P. (प्रोचति) 1 To steal, rob. -2 To go. संत्यज्य ग्राम्यमाहारम् Ms. 6.3% 37. 120. -2 Living in a
- त्रैव (-वी.), ग्रैवेय (-यी/.) a. [ग्रीवायां भवः; अण् village, rural, rastic; अल्पव्ययेन सुन्दरि ग्राम्यजनो मिष्टमश्नाति Chand. M. 1. -3 Domesticated, tame (as an animal).
ढञ् वा ] Being on or belonging to the neck; प्रैवेयाणा-4 Cultivated (opp. वन्य 'growing wild').-8 Low,
मारवो बृंहितानि Si. 18. 10. -वम्, -यम् 1 A collar or
necklace%3 Mb.6.96.70. -2 A chain worn round the vulgar, used only by low people (as a word); चुम्बन । देहि मे भाये कामचाण्डालतृप्तये R. G., or कटिस्ते हरते मनः ।
___neck of an elephant; नारसत् करिणां ग्रैवं त्रिपदीच्छेदिनामपि S.D.b7) are instances of ग्राम्य expression; तस्मात्संप्रति- R. 4.48,753 तूर्णवाण्यथो कक्षान् अवेयाण्यथ कम्बलान M. पत्तिरेव हि वरं न ग्राम्यमत्रोत्तरम् Mu.b183; Bhāg.5.2. 17. ग्रैवेयकम् [ग्रीवायां बद्धोऽलंकारः, ढकम् ] 1. A neck-orna -8 Indecent, obscene. -7 Relating to sexual pleasures. | menteg. अस्माकं सखि वाससी न रुचिरे प्रैवेयकं नोज्ज्व लम्
सं.. को.