________________
શ્રદ્ધારૂપી દિવાદાંડનો પ્રકાશ શી રીતે મેળવાશે? કેટલો મેળવાશે? ક્યારે મેળવાશે? (૫) અહિસા - સંયમ - સદાચાર અને તપોધર્મ પ્રત્યે સર્વથા દુર્લક્ષ્ય, બેધ્યાન તથા
શ્રદ્ધારહિત થઈને ગમે ત્યારે, ગમે ત્યાં, અને ગમે તે પ્રકારે પણ અર્થ-અને કમને ઉપાર્જન કરવા માટે અને તેને ભોગવવા માટે પણ કુદેવ, કુગુરૂ અને હિસાપૂર્ણ ધર્મમાં ફસાઈ, માંસ ભોજન, શરાબપાન, વેશ્યા કે પરસ્ત્રીગમન, જુગાર અને શિકાર આદિ પાપાચાર માં પગપેસારો કરી પોતાની માનવયાત્રાને વિકૃત બનાવે છે.
ઇત્યાદિ પ્રકારોમાંથી પાંચમે નંબર જે પૂર્ણ હિંસક જ છે. તેમને માટે કંઈ પણ કહેવાનું છે નહી, જ્યારે ૧-૨-૩-૪ નંબરના ભાગ્યશાળીઓની સાધના બળની તારતમ્યતાને લક્ષ્યમાં રાખીને અહિંસા ધર્મની વિચારણા પુનર્વિચારણા થતી રહી છે. જેમકે - પ્રથમ નંબર માં બિરાજમાન, વન્દનીય મહાપુરુષો પોતાની સંયમસાધનામાં એટલા બધા આગળ વધી ગયા હોય છે, જેથી તેમના માટે ઉત્સર્ગ કે અપવાદ માગની ચર્ચા કે દ્રવ્ય તથા ભાવની વિચારણા માટે અવસર રહેતો જ નથી. માટે ૨-૩-૪ નંબરના સાધકોને લઈ નીચે પ્રમાણે વિચારવાનું છે. અહિંસા ધર્મને ઉત્પન્ન થવાનું કારણ શું?
પોતાને તથા બીજાને દુઃખ અને ભય ઉત્પન્ન કરાવનાર હિંસા છે. હિંસકર્મ - હિંસક ભાષા અને હિંસક વ્યવહાર છે જે જીવમાત્રને પણ ગમતા નથી માટે હિસાકર્મ સૌને માટે સર્વથા, સર્વદા અને સર્વત્ર વર્જય છે. ત્યાજ્ય છે. આવી લાગણીમાંથી અહિંસાની ઉત્પત્તિ સમજવી. સારાંશ કે, સ્વાર્થવશ બીજાને દુઃખ તથા ભય ઉત્પન થાય તેવી પ્રવૃત્તિમાત્ર હિંસા છે. તે પણ હિંસા છે તથા આસન ભવ્યતાના પરિપાકે જે વૃત્તિ કે પ્રવૃત્તિથી પોતાને અફ્સોસ, પશ્ચાતાપ અને દુઃખની લાગણી થાય તે પણ હિંસા છે. પોતાની વ્યવહાર પદ્ધતિથી ગમે તેને દુઃખ તથા ભય થાય અથવા બીજાના વ્યવહારથી આપણને દુઃખ તથા ભયની લાગણી સાથે શોક-સંતાપ, માનસિક પીડા અને વ્યાધિ થાય તે હિંસા છે. મતલબ કે સ્વ કે પરને દુઃખ તથા ભયની લાગણી થાય તે હિંસા જ છે. જે સર્વથા ત્યાજ છે. છેડવા લાયક છે. આ પ્રમાણે અહિંસા ધર્મ ની ઉત્પત્તિનું મૂળ કારણ તપાસ્યા પછી પણ કરેલા કર્મોનો ઉદયકાળ સૌ જીવોને એક સમાન ન હોવાથી ઉપરની વાતોનું વિશ્લેષણ કરવાની જરૂર છે. તે આ પ્રમાણે -
- ૩૧
