________________
૫ પરિગ્રહ પાપ
બધાય પાપોના બાપ, દુર્ગુણોનું મૂળ કારણ, આપત્તિ અને વિપત્તિનો સર્જક પરિગ્રહ છે. જે પાંચમાં નંબરે બિરાજમાન છે. જન્મજન્મના ફેરા ફરતાં આ જીવાત્માએ મોહ અને મિથ્યાત્વના ગાઢ અંધકારમાં બેભાન, બેહાલ અને બેદરકાર બનીને મૈથુન સંજ્ઞાનો વધારો બેહદ કર્યો હતો, જેના પરિણામે આ ભવે પણ તે કર્મનો ઉદયકાલ જોરદાર રહેવા પામ્યો છે. આ સંજ્ઞાની અત્યન્ત લાડકી, દિલોજાન, અને પૂર્ણ વફાદાર સહીચર-સખી પરિગ્રહ સંજ્ઞા છે, જેના ઉદયે માનવમાત્રને પરિગ્રહની ઇચ્છ, તેની પ્રાપ્તિ માટે ભિન્ન ભિન્ન પ્રયત્ન વધારવા અને સુરક્ષિત રાખવા માટે તનતોડ પરિશ્રમ કરવામાં જ જીન્દગીનો ધણો મોટો ભાગ પૂર્ણ થવા પામ્યો છે. મરી ગયેલી કે મરવાની તૈયારી કરવાવાળી મૈથુનસંજ્ઞાને જીવતદાન દેવાવાળી, તોફાને ચડાવાવાળી અને જીવનના સર્વસ્વને બરબાદ કરાવનારી પરિગ્રહ સંજ્ઞા આત્માની અનન્ત શકિતઓને દબાવી દેવાવાળી છે. મતલબ કે, આ સંજ્ઞાને વશ થયેલા માનવની ધર્મ અને મોક્ષની સંજ્ઞા-ભાવના પણ મરવાની તૈયારીમાં આવી ગઇ હોય છે. “રિસમન્નત ત્મિને FUાતિ પરિશ્રદ આત્માને ચારે બાજુથી પોતાને વશમાં કરી કઠપુતળીની જેમ નચાવનારી પરિગ્રહ સંજ્ઞા છે. આકાશમાં પરિભ્રમણ કરનારા સૂર્ય - ચન્દ્ર- મંગળ - બુધ - ગુરૂ - શુક્ર - શનિ, રાહુ, કેતુ આદિ ગ્રહો તો તલ, મમરા અને ચણાના લાડવાથી, એકાદ સોપારી, બદામ, ઇલાયચી, લવિંગ અને એકતના લાલપીલા કપડાથી પ્રસન્ન થઈ શકે છે. જ્યારે પરિગ્રહ નામનો દશમો ગ્રહ દુનિયાભરના સોના - ચાંદી - હીરા - મોતી આદિ પદાર્થોથી પણ કયારેય તુમ થનારો નથી. આ સંજ્ઞામાંથી લોભ નામનો રાક્ષસ જન્મે છે. રાક્ષસનો અર્થ રાક્ષસ જ હોય છે. આના ચકકરમાં ફસાયેલા માનવના શરીરમાં લોહી-માંસ-હાડકાં તથા રૂપરંગ આદિ ધીમે ધીમે ચૂસાતા જાય છે. તેવી રીતે લોભના વશમાં પડેલા માનવની પરિગ્રહ સંજ્ઞા, બળતી અગ્નિમાં કેરોસીન કે પેટ્રોલના છંટા નાખ્યા પછી જેમ તે સગડી કોઇની પણ શરમ રાખતી નથી, તેવી રીતે, વકરેલી લોભ દશાથી ભડકે બળતી પરિગ્રહ સંજ્ઞા ભવભવાન્તરના કરેલા પુણ્યકર્મોને, સત્કર્મોને તથા સંતસમાગમ દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલા દાન - શીયળ - તપોધર્માદિની આરાધનાથી પરિપુષ્ટ બનેલા આત્માની સપૂર્ણ ત્રદ્ધિ સમૃદ્ધિને બરબાદ કરાવી દે છે, જેના કારણે મર્યા પછે પણ દુખપૂર્ણ જીવાયોનિમાં પટકાઈ જાય છે. જેના અભિશાપે લાખો કરોડો ભવો પછે પણ માનવાવતાર તથા ખાનદાન પરિવારની પ્રપ્તિ પ્રાય કરી બુદ્ધદેવના
૭૭
