________________
“યોગાવંચક પ્રાણીઆ ફળ લેતા રી” એટલે કે જેમના યોગ (મન, વચન, કાયા) સરળ, પરિત્ર, શુદ્ધ કે શુભ હશે તેવાઓને મોક્ષની પ્રાપ્તિ સુલભ બનવા પામે છે. માટે જ ભગવતી સૂત્રમાં “માયાવિગેગેઇ વા” એટલે કે- સમજદારી પૂર્વક, માયાનો ત્યાગ કરવો ધર્મ છે. અને તેનું સેવન પાપ છે, અધર્મ છે. કેમકે – માયાના સેવન થી આત્માના પરિણામોમાં શુદ્ધિ આવતી નથી. પરિણામે સૌની સાથે અને ખાસ કરી પોતાના જાતિભાઇઓ, સાધર્મિક ભાઇઓ, કૌટુંબિક પરિવાર અને છેલ્લે ગુરુદેવોની સાથે પણ વિસંવાદ, કષાય, ક્લેશ, વૈર વિરોધ કરાવીને જીવન બરબાદ કરાવનાર આ પાપ છે. આત્માના અધ્યવસાયોમાં છલ, પ્રપંચ તથા મૃષાવાદિતાદિ પાપોને ઉત્પન્ન કરાવનાર, ભડકાવનાર તથા સહવાસમાં રહેનારાઓ સાથે પણ સંપીને રહેવા ન દેનાર આ પાપ છે, મહાપાપ છે. આનાથી બધાય પુણ્યકર્મોની સમાપ્તિ થાય છે. ચાલુભવને તથા આવનારાભવો ને બગાડનાર પાપને તીર્થંકર દેવો એ એટલા માટે જ ત્યાજ્ય, છેડવા લાયક કહયું છે.
હવે આગમીય ભાષામાં આ પાપની ભયંકરતા તપાસી લઈએ. (१) स्वपरव्यामोहोत्पादकं शाठ्यं माया (उत्तराध्ययन सूत्र २५१)
સ્વ એટલે પોતાની જાતને અને પર એટલે સામેવાળાને બીજાને વ્યામોહ ઉત્પન્ન કરાવે, તેવા પ્રકારનું શાફ્ટ, લુચ્ચાઈ, નરપીંડી, ઠગાઈને કરાવે તેવું જીવન માયાદેવીના કારણે થાય છે. સુધરેલી ભાષામાં પોલીટીકલ ભાષા અને જૈન શાસનમાં માયામૃષાવાદ છે. આ બંનેના અર્થમાં, પ્રકારમાં પદ્ધતિમાં વિશેષ ફરક નથી. આ પાપ ત્યાજ્ય એટલા માટે છે કે, આના કારણે ભાવઆધ્યાત્મિકતા ભાવસાધુતા (ભાવલિંગ)ની સાધના આકાશના પુષ્પની જેમ ઉત્પન્ન થઇ શકતી નથી. પોતાના જીવનમાં સારા અનુષનો નથી. સત્કર્તવ્યો નથી, ઉપવાસ, સ્વાધ્યાય કે ગુરુસેવા પણ નથી, તો પણ માયાવી સાધક જાણે બધુંય મારામાં જ છે - તેવી રીતે ઠાવકાઇ થઈ ઉઠબેઠ કરશે. (२) सर्वत्र स्ववीर्यनिगृहनं माया (आवश्यक सूत्र ४३)
બીજાઓને શિશામાં ઉતારવા માટે, ઠગવામાટે, તેમનું પડાવી લેવા માટે ખટપટો કરાવવી તથા બોલવાની, ચાલવાની, લખવાની ચાલાકીઓના માધ્યમથી જીવન માયાપૂર્ણ બનાવવું. તે હરહાલતમાં પણ સારૂં નથી.
૧૨૧
