________________
છે ત્યાં માતાપિતાઓના સુસંસ્કારોને લઇ ધર્મની ભાવના રહે છેસાધુ મુનિરાજ ગમે છે, તેમને ભાત પાણી (ભિક્ષા) દેવાના ભાવ રહે છે, પ્રતિકમણાદિ અનુષ્ઠાનોને મનની સ્થિરતા અને શ્રદ્ધાપૂર્વક કરે છે સાથોસાથ વ્યાપાર રોજગારમાં પ્રમાણિકતા અને નીતિમત્તા રાખે છે તથા પરણેતર જીવનપવિત્રતમ બનાવવા માટે ભાવનાશીલ છે તેમ છતાં પણ અપુનંબંધક અવસ્થા સુધી નહી પહોંચેલા જીવોને કિયાનુકાનોમાં માનસિક થકાવટ, શ્રદ્ધમાં ઉણય અને ફળમાં સંદેહ બન્યો રહેતો હોવાથી, પરમાત્માની ભવ્યાતિભવ્ય પ્રતિમા સામે બેઠેલો હોવા છતાં મનમાં શૈર્ય નથી, આત્મામાં ગાંભીર્ય નથી, શરીરમાં સ્વૈર્ય નથી, માળાના મણકા ફરે છે પણ મનજીભાઈ દુકાનમાં, બેંક, ઓફીસ, વ્યાપાર, ચાપાણી તથા નિરર્થક વાર્તાલાપ આદિમાં અને આગામી ભવોમાં જેની સાથે લેશમાત્ર લેવા દેવા નથી, તેવા મહેમાનોની આગતા સ્વાગતામાં પૂર્ણ મસ્ત બન્યો રહે છે. ગુરુદેવોના વ્યાખ્યાન, પ્રવચનનના શ્રવણથી આંશિક જાગતિ અને સાવધાની આવે છે. પરંતુ પૂર્વભવના ઉપાજિત કરેલા રાગ દ્વેષ -મોહ-માયાલોભ- પ્રપંચ આદિ મોહરાજાના સૈનિકો તે જીવાત્માને પોતાની માયાને ચમત્કાર તેવી રીતે બતાવી દે છે જેનાથી ધર્મનો રાગ ધટે છે અને પૌદગલિક રાગ સીમાનીત વધે છે. આ પ્રમાણે અનન્ત કાળયોમાં અનન્ત ભવો પૂર્ણ કર્યા છે. પરન્તુ જન્મ-મરણના ફેરામાંથી મુકત થાય કે થવાય તેવો પુરુષાર્થ જીવને પ્રાપ્ત થયો નથી માટે કર્મોની માયા જાળમાં ફસાઈ ગયેલો જીવ ફરીફરીથી શરીરધારી બને છે. અસ્પી આત્મા કર્મોનો ભોગવટો કઈ રીતે કરશે
કોઈને શંકા થાય કે - આત્મા સ્વયં અરૂપી છે અને કર્મો રૂપી છે તો અરૂપી આત્મા પીકર્મોનો ભોગવટો શી રીતે કરતો હશે? જવાબમાં જાણવાનું કે - ભવ ભવાન્તરોમાં કરેલા કર્મોની વર્ગણાનો સંબંધ અરૂપી આત્મા સાથે ક્ષીરનીરની જેમ આત્માના પ્રતિ પ્રદેશ, નિકાચિતરૂપે થયેલો હોવાથી કરેલા, કરાવેલા આને અનુમોહેલા કર્મોને ભોગવવા સર્વથા અનિવાર્ય છે.
કાર્મણ શરીર (નિકાચિતરૂપે થયેલી કર્મોની સત્તા) રૂપી છે, તેની સત્તામાં ફસાયેલા આત્માને પણ અપેક્ષાએ રૂપી માનવામાં વાંધો નથી તે કાર્મણ શરીરમાં શરીર જાતિનામકર્મ પણ છે. તેને શુભ કે અશુભ જે રીતે ઉપાધુ હશે તે રીતે શરીરની પ્રાપ્તિ તેવા પ્રકારે જ થવા પામશે. તેમ છતાં બારી બારણા વિનાના મકાનની ઉપમાને ધારણ કરતું શરીર કર્મોના ભોગવય માટે સર્વથા અકિંચિત્કાર છે માટે ઇજ્યિજાતિ નામકર્મને લઈ જીવાત્માને શરીરની રચના સાથે જ દ્વાર સમાન ઇન્દ્રિયોની
૧૩૬
