________________
" मैत्र्यादि वासितं चेत: कर्म सूते शुभात्मकम् कषायविषया ऽऽक्रान्तं वितनोत्यशुभं पुनः पाताल कलशा यत्र भृतास्तृष्णामहानिलैः
પાયા તિસંપેવેતીવૃદ્ધિ વિતરે !! ” આ પ્રમાણે પાંચે ઈન્દ્રિયોના ૨૩ વિષયોમાં તથા કષાય ભાવોમાં રહેતા માનવમાત્રને પોતાની ચિંતા સતાવતી નથી, પણ પારકાની ચિંતાઓ જ સતાવતી હોય છે. 'મિયાજી કર્યો દુબલે તો કહે પૂરે ગાંવકી ચિંતા – “એટલે કે પારકાની પંચાતના પૂર્ણ રસિયા હોવાથી તેઓ (૧) આધ્યાત્મિક વેષમાં હોવા માં આધ્યાત્મિકતાને કેળવી શકતા નથી. (૨) દયાળુગૃહે જન્મેલો છમાં નિર્ધ્વસ પરિણામ અને હૈયાનો કઠોર બને છે. (૩) અરિહંત પરમાત્માની વાણીનું શ્રવણ કરવું ગમે છે પણ જીવનમાંથી તેર
કાઠિયાઓને દૂર કરી દેવાની ભાવનાને ઉત્પન્ન કરી શકતા નથી. (૪) ધર્મના આડંબરી બનશે પણ ધર્માનુરાગી બની શકતા નથી. (૫) સફાઈપૂર્વકના ભાષાવાદી બનશે પણ સત્યવાદી બની શકે તેમ નથી. (૬) લોકરંજન કરી શકશે પણ સ્વરંજન કરી શકતા નથી. પોતાના આત્માનું રંજન
તેના ભાગ્યમાં નથી. (૭) સત્તાધારી બની શકશે પણ યશસ્વી બનતા નથી. (૮) પશુઓ પ્રત્યે વ્યવહાર પૂરતી દયા કરશે પણ માનવજાતિ પર લેશમાત્ર દયાભાવ રાખશે નહીં.
ઈત્યાદિ પ્રસંગોમાં ભાવપાપનો ચમત્કાર સ્પષ્ટ રૂપે દેખાય છે. શાસ્ત્રીય ભાષામાં પરંપરિવાદ એટલે શું? (१) परपरिवादः प्रभूतजनसमक्षं परदोष विकत्थनम् (प्रज्ञापना सूत्र ४७८)
પાત્રમાં રહેલું સ્થિર ક્લ, પાત્રને અડતાં જ જેમ ચલિત થાય છે, તેવી રીતે પરપરિવાદ નામના પાપનો સ્પર્શ પણ, સાધકમાત્રને વિક્ષુબ્ધ કરવામાં સમર્થ
૧૮૩
