________________
જાણે છે, તો પણ, દ્રવ્યોપાર્જન અને ભોગૈષણા (વિષયવિલાસ) ના પરમોપાસક હોવાથી તેઓ અન્યાયોપાર્જન કે ન્યાયોપાર્જનમાં વિવેક રાખી શકતા નથી માટે જ આડસાઇઝમાં અનિચ્છનીય હોવા છતાં પણ પાપમૂળક આરંભ સમારંભો કરવા તેમને કોઠે પડી ગયા હોય છે. કેમકે પૂર્વભવની આરાધના કરતાં પણ વિરાધના જોરદાર હોવાથી, તેમ કરવા માટેની ભવભવાન્તરની આદત પડી ગઇ હોય છે. યપિ તેમના હૃદયમાં આરંભ સમારંભથી કરાયેલા પાપો પ્રત્યે નફરત હોવાથી પ્રતિક્રમણમાં ૧૮ પાપસ્થાનકનું સૂત્ર સ્પષ્ટ રીતે બોલે પણ છે. પરંતુ વિચારવાનું રહે છે કે તેમ કરવા માત્રથી પાપોનું વિમોચન થઇ શકશે? અથવા હજારો કે લાખોનું દાનપુણ્ય કરવામાત્રથી પાપમુકત થવાશે? બેશક! દાનાદિ શુભ ક્રિયા દ્વારા સ્વર્ગલોકની પ્રાપ્તિ થઇ શકે છે, પરન્તુ તે દેવલોકો તો આપણા આત્માએ અનન્તવાર પ્રાપ્ત કરી લીધા છે. અને મનુષ્યાવતારમાં લીધેલા પાપ સંસ્કારો યદિ, દેવલોકમાં પણ સાથે આવી ગયા તો? ત્યાંથી મરીને પુનઃ એકેન્દ્રિયાવતાર જ શેષ રહેશે. આવી પરિસ્થિતિમાં સંત સમાગમ કર્યા પછી સદ્ગુદ્ધિ અને સદ્ભિવેકની પ્રાપ્તિ થઇ હોય તો, પ્રથમ પાપકર્મોને સમજી, તેના દ્વારો યથા પરિસ્થિતિ બંધ કરવાનો પ્રયત્ર કરી લઇએ તો મોક્ષમાર્ગ સુલભ્ય બનશે. માટે જ, સર્વપ્રથમ પાપકર્મોનો સૂક્ષ્મતમ અભ્યાસ કરવો અત્યાવશ્યક છે. આનાથી હીનતર અવસ્થાના માલિકો પાસે તો પુણ્ય અને પાપકર્મોનો નકશો પણ હોતો નથી. તો પછી બીજો પ્રશ્ન રહેતો જ નથી. પાપકર્મોનીભયંકરતા અને તેના કટુતમ ફળાદેશો પ્રત્યે પણ જેમણે આંખ આડા કાન કર્યા છે તેવાઓને માટે કંઇપણ કહેવાનું નથી જ.
સમ્યગ્દર્શન, સમ્યજ્ઞાન અને સમ્યક્ચારિત્રની આરાધના જ મોક્ષનો માર્ગ છે. છતાં પણ જાણવાનું સરળ રહેશે કે, સમ્યક્ચારિત્રની આરાધના વિના મોક્ષ મેળવી શકાય તેમ નથી. યદિ આ કથનને સત્ય જ માનતા હોય તો - પુણ્ય કર્મો અને પાપકર્મોની વૃદ્ધિ કરવા કરતાં હાનિ કરવામાં જ જૈનશાસનની આરાધના છે. સાથે સાથે એટલું પણ જાણી લેવાનું રહેશે કે, મોટાભાગે ન્યાયોપાર્જિત દ્રવ્યને છોડીને અન્યાયોપાર્જન દ્રવ્ય સાથે જૈનશાસનની આરાધનાનો સંબંધ કેટલા અંશે રહેવા પામશે? તે ભગવાન જાણે.
અર્હતાં ગુરુણાં ચં વંશવદ :- પં. પૂંણાનંન્દવિજ્ય (કુમારશ્રમણ)
