________________
સ્થિરીકરણ થવા પામતું નથી. ફળસ્વરૂપે કર્મોની, નિર્જરામયી લેશ્યાઓ પ્રાપ્ત થતી નથી. કદાચ આ વાતને ધ્યાનમાં લઇ મહોપાધ્યાય પૂ. શ્રી યશોવિજ્યજી મં રચિત “જ્ઞાનસાર” પુસ્તકમાં “શ્ચર્યષ્ટક” લખાયું હશે? જે ભાગ્યશાળી, ઓ અષ્ટકને બ્દયંગમ્ય કરશે, નિદિધ્યાસન કરશે. તેમના વૈકારિક અને તામસિક ભાવોની સમાપ્તિ થતાં કેવળજ્ઞાનની સડક સામે દેખાશે. શુભલેશ્યાઓ શામાટે ટકતી નથી?
તત્વાર્થસૂત્રનું વચન છે કે, વિગ્રહગતિ કે ઋજુગતિથી ભવાન્તર કરતાં જીવાત્માને સૂક્ષ્મશરીર (તૈજસ અને કાર્મણ) અવિચ્છિન્ન રૂપે અનાદિકાળથી સાથે જ હોય છે. કર્મણ શરીર એ “કર્મણાં સમૂહ” હોવાથી લાખો કરોડો ભવોના નિકાચિત, અર્ધનિકાચિત રૂપે કરેલા કર્મો જીવના પ્રતિ પ્રદેશે પોતાની સત્તા જમાવી ને બેઠા છે. જ્યારે કામણ શરીર છે તો ભાવ મન (સૂક્ષ્મ મન) અને ભાવેન્દ્રિયો (લબ્ધિઉપયોગાત્મક ઈન્દ્રિયો) પણ તેમની સાથે રહેલી જ હોય છે. અન્તિમ શ્વાસ પી શરીરની સાથે સ્થૂલ ઇન્દ્રિયો અને સ્થૂલ મન પણ પૌદ્ગલિક હોવાથી ભસ્મીભૂત થાય છે. સૂક્ષ્મ મન જે સીમાનીત ક્લિષ્ટ કર્મોનું ઘર છે, તેની અજબગજબની શકિત હોવાથી ગમે તેવા શુભ અને શુદ્ધાનુકાનોમાં પણ આત્મા સ્થિર થઈ શકતો નથી. અને શુદ્ધ વેશ્યાઓને ટકાવી શકતો નથી. એક બાજુ હાથ ઉપર રહેલી કિંમતી માળાના મણકા ર્યા કરશે અને બીજી બાજુ, રાત્રિ હોય કે દિવસ, સુષુપ્ત અવસ્થા હોય કે જાગૃત અવસ્થા, વનમાં કે નગરમાં, આકાશમાં અને પાતાલમાં, મુંબઈ અને મદ્રાસમાં, ભૂખ્યા પેટે કે ભર્યા પેટે છેવટે ગુરુ ભગવંતો સમીપે બેઠેલા હોઇએ ત્યારે પણ સૂક્ષ્મ મન અવિરતપણે રખડપટ્ટી કરતું હોય છે. જ્યારે દ્રવ્ય મન (સ્થળ મન) તો વ્યવહાર કે સમાજની શરમના કારણે ૫-૨૫ મિનિટ પર્યન્ત પણ કાબૂમાં રહે છે પણ બેશરમ માણસની જેમ, ભાવમન, સર્વથા, સર્વદા અને સર્વત્ર બેશરમ હોવાથી સાધકને પણ બેધ્યાન, બેકરાર, બેદરકાર બનાવતું હોવાથી અનન્ત શકિતનો માલિક આત્મા અધઃપતન ના માર્ગે જતાં વાર લગાડતો નથી. આ માટે જ સાધકે પોતાના ભાવમનને જ શિક્ષિત કરવાની ટ્રેનિંગ લેવી જોઇએ. જે સ્વાધ્યાય, ગુરુકુળવાસ ત્યાગ, તપ આદિના માધ્યમથી શકય બનવા પામે છે. શાસ્ત્રીય ભાષામાં જેને યોગ કે યોગસાધના કહે છે.
૧૮૧
