________________
આવે ત્યાં સુધી પ્રશસ્ત રાગનો ત્યાગ કરવામાં, જેની પૂર્તિ ન કરી શકાય તેવી હાનિનો આત્માને સામનો કરવો પડશે.
આઠે કર્મોમાં મેહનીયકર્મની શકિત અતીવ જોરદાર હોવાથી, પ્રચ્છન્ન કે પ્રગટરૂપે પણ મોહકર્મના નશામાં જીવમાત્ર ફસાયેલો હોવાથી શુદ્ધ, શુભ કે વ્યવહાર ને સામે રાખી કરાતી ક્રિયાઓમાં પણ મોહકર્મની ચેષ્ટાઓ ચમકયા વિના રહેતી નથી. આ કર્મને શરાબપાનની ઉપમા હોવાથી, તેનું શાસન, દેવ - દેવેન્દ્ર નાગેન્દ્ર બ્રહ્મન્દ્ર વાસુદેવ, પ્રતિવાસુદેવ અને ભાવસંચયની મર્યાદામાં પ્રવેશ ન પામેલા મુનિરાજ, તપસ્વીયો, ધ્યાનિયો - યોગી - મહાયોગી - હઠયોગી આદિ વિશિષ્ટ વ્યકિતઓમાં પણ સૌને પ્રત્યક્ષ છે. આ મોહકર્મને રાગ અને દ્વેષ નામે પ્રચંડ શકિત સમ્પન્ન બે સેનાપતિઓ છે. ક્રોધ - માન - માયા - લોભ નામે દુય સુભટો છે. જે વૈરાગ્યરાજાની છવણીમાં પ્રવેશ કરી ગયેલાઓને, પાઇ પોતાની છવણીમાં લાવી મૂકે છે.
સ્ત્રી સૈનિકો પણ અત્યન્ત બળવત્તા હોવાથી ગમે તે રીતે પણ સાધકને ચલાયમાન કરી, 'ઈતો ભષ્ટ તતો ભ્રષ્ટ કરી દેવામાં સમર્થ છે. ૧૧ મે ગુણસ્થાનકે કાળી નાગણ કરતાં પણ, ભુંડામાં ભુડી જે મોહકર્મની ૨૮ પ્રકૃત્તિઓ છે તેમાંની એકાદ પ્રકૃતિ પણ જીવાત્માને ચલાયમાન કરતાં આબના પલકારે નીચે પટકી દેવામાં વાર કરે તેમ નથી તથા ગુરૂકૃપા વિનાના, સ્વાધ્યાય અને તપ વિનાના વૈરાગીની દશા દયનીય બનાવી છે. આવી રીતે મોહરાજાના સૈનિકોએ કોઇ. ને કોધમાં, કોઈને અભિમાનમાં, એકાદને માયામાં, લોભમાં, રાગમાં, દ્વેષમાં, જ્યારે અમુકોને વેદોદયમાં, બીજાઓને હાસ્ય, ભય, શોક, જુગુપ્સામાં તો કોઈને જાતિ, કુળ, ઐશ્વર્ય આદિ મસ્થાનોમાં, કોઇને સ્નેહ રાગ, કામરાગમાં તો બીજાને દષ્ટિરાગમાં એવી રીતે ફસાવી દીધા છે કે તેમાંથી બહાર નીકળવું પણ સુદુષ્કર છે. ચંડકૌશિક નાગરાજને ક્રોધમાં બેભાન બનાવ્યા છે. બાહુબલિજીને અભિમાનના ચાવે ચડાવી મૂક્યા છે. કંડરિક મુનિને જીભના સ્વાદમાં લપટાવ્યા છે.
કામ ગજેન્દ્રને વેદોદયમાં, ઈલાચીપુત્રને રાગમાં અને જમાલિને કદાગ્રહમાં ફસાવી મૂક્યા છે. આ કારણે જ રાગ નામનો સુભટ અને તેનો પરિવાર, જીવમાત્રની ચારે તરફથી દ્િ ગોતવામાં ઉભે પગે તૈયાર છે. જેટલી શકિત રાગની છે તેટલા
૧૩૯
