________________
બીજાની પીઠ પાછળ વાંકું બોલે છે ત્યારે પશુ કરતાં પણ ખરાબ છે, તેમ માન્યા વિના બીજો માર્ગ નથી, માટે હિંસક જાનવરોથી માનવસમાજને જે હાનિ થઇ હશે, તેના કરતાં અધિકતમ હાનિ બીજાઓની ચાડી ખાવાવાળા અથવા બીજાઓને માટે આડું અવળું બોલવાવાળાઓથી થઇ છે. આ કારણે જ ભારતદેશની, સમાજની, સમ્પ્રદાયની એક પણ સમસ્યા સુધરવા પામતી નથી. તેમાં મુખ્ય કારણ ચાડીઆઓ, નિંદકો તથા નારદ સ્વભાવવાળા દુર્જનો છે. માટે જ મહાવીરસ્વામીએ કહયું કે હે સાધક ! તારા ધર્મકાર્યો અને ખાનદાની ધર્મો યદી નિદિત ન કરવા હોય અને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાની પગદંડી પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છ જ હોય તો, હૈયાના ખુણામાં અનાદિકાળથી પોષાયેલા પૈશુન્ય પાપને ઘેડી દેવાનો પ્રયત કરજે. બીજાને માટે કંઇ પણ બોલવું તેના કરતાં મૌનભાવમાં રહેવું અથવા રજાઇ ઓઢીને સૂઇ જું વધારે શ્રેષ્ઠ છે. સારાંશ કે, પુણ્યોદયથી મળેલી જીભને, પારકાની ચાડી ખાવામાં, નિદા કરવામાં અને બીજાની ગમે તેવી અવહેલના કરવામાં ઉપયુકત કરવા કરતાં મૌનાચરણ સર્વશ્રેષ્ઠ ધર્મ છે.
મૌનધર્મ શામાટે શ્રેષ્ઠતમ છે?
આઠે કર્મોમાં મોહનીય કર્મની જેમ પાંચે ઇન્દ્રિયોમાં રસનેન્દ્રિય અધિકતમ ખતરનાક છે. તેને યદિ સ્વવશ કરવા માટેની ટ્રેનિંગ ન લઇ શક્યા તો મર્યાદાથી બહાર ગયેલી જીભને શું બોલવું? કેટલું બોલવું? કયારે બોલવું? આદિમાં વિવેક રહેશે નહી, ફળસ્વરૂપે ભોજન કરવામાં અને બોલવામાં અનેક જીવો સાથે લડાઇ, ઝગડા, વૈરિવરોધ કરી લેશે. જેનાથી આગામી ભવોમાં મનુષ્યભવ તો દૂર રહયો પણ જીભઇન્દ્રય પણ મળવી મુશ્કેલ બનશે. એકેન્દ્રિય અવતારને પ્રાપ્ત થયેલા અનન્તાનન્ત જ્વોને જીભ નથી હોતી. તો પછી નાક, આંખ અને કાનની વાત જ ક્યાં કરવાની? નરકગતિ તો હજી પણ એટલા માટે સારી છે, જ્યાંથી ૩૩, સાગરોપમ પી પણ બહાર નીકળી શકાય છે. સમ્યકત્વને પ્રાપ્ત કરી શકાય છે અને નરકગતિમાંથી નીક્ળી મનુષ્યભવ પામીને તીર્થંકર, કેવજ્ઞાની અને મન:પર્યવજ્ઞાની (ચાર જ્ઞાની) પણ બની શકાય છે. જ્યારે એકેન્દ્રિય જીવોને, સંખ્યાત, અસંખ્યાત અને અનંત ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણીઓ સુધી, ત્યાંથી બહાર નીકળવાનું અને સમ્યક્ત્વ મેળવવાનું પણ, ત્યાં શક્ય છે જ નહીં. ૮૪ લાખ જીવાયોનીના અનન્તાનન્ત જીવોમાંથી ૫૨ (બાવન) લાખ જીવાયોનિના જીવો એકેન્દ્રિય અવતારમાં છે. આ કારણે જ તીર્થંકર દેવોએ કહયું કે હજીય એકેન્દ્રિયાવતાર પ્રાપ્ત ન કરવો હોય તો
૧૭૫
