________________
લખનારની વાત એક અપેક્ષાએ સત્ય હોઇ શકે, પણ તે સત્ય શા કામનું ? જેનાથી ઘટવા જોઇતા ક્લેશ કંકાસો વધવા પામે અને એક-બીજાના હાડવૈરી બનીને મનઘડંત સિધ્ધાન્તોના નામે અખાડા રમવા માટેનું મેદાન ઉદઘાટિત થવા પામે.
સ્યાદ્વાદ પોતે ધર્મ નથી, પણ સાપેક્ષરૂપે બોલાતી ભાષાને જ સ્યાદ્દાદ કે અનેકાન્ત વાદના નામે જાણવી. નિરપેક્ષનો અર્થ થાય છે કે, દ્રવ્યમાં રહેલા બીજા પર્યાયોનો (ધર્મોનો) અપલાપ કરી ભાષા વ્યવહારમાં 'હું માનું છું તે જ સાચું છે, મારાં શાસ્ત્રો અને મારા ગુરુ જ સાચા છે.' આમ 'જ લગાડીને ભાષા બોલવી, જેમ કે 'જીવ નામનો પદાર્થ છે જ નહીં' છે તો પરમાત્માનો બનાવેલો જ છે, તે નિત્ય જ છે, અનિત્ય જ છે, ક્ષણિક જ છે, શરીરને ઘેડી બીજો જીવ નથી જ, જીવ અને જીવની માયા મિથ્યા છે. તે સર્વ વ્યાપી છે. ઇત્યાદિ ભાષા નિરપેક્ષ હોવાથઈ અસત્ય ભાષા છે. જેનાથી સંસારને વૈવિરોધ અને વાતે વાતે વિતંડાવાદની બક્ષીસ મળવા પામી છે. આ કારણે જ ’વચન નિરપેક્ષ વ્યવહાર જૂઠો કહયો' ગુણો અને પર્યાયોનો અનુભવ સ્પષ્ટરૂપે સૌને થઇ રહયો હોય ત્યાં પોતાની અજ્ઞાનતાને કારણે, બીજા પર્યાયોને છુપાવી, પોતાની વાતને સાચી કરવા તે ચાહે ગમે તેવી પાંડિત્ય - પ્રદર્શક, તર્કકર્કશ, સંસ્કૃત, પ્રાકૃત કે વેદાન્ત ભાષા હોય તે ભાષા મિથ્યા છે.
હવે આપણે સત્યાર્થ સમજીને જે આત્મ દ્રવ્યના સદભાવી જ્ઞાનાદિ ગુણો અને કમભાવી રાગ-દ્વેષ હર્ષાદિ પર્યાયો પ્રત્યક્ષ, પરોક્ષ કે અનુમાનથી પણ સ્પષ્ટરૂપે જ્ગાતાં હોય તેવા અનેકાએક આત્માઓનું અસ્તિત્વ સૌ કોઇને માન્ય રહે છે.મોહમિથ્યાત્વના કારણે ઉપાર્જિત કરેલા કર્મોને લઇ જીવ સ્વયં પોતાની મેળે જ ચારે ગતિઓમાં ભ્રમણ કરે છે. જો જીવ નિત્ય જ હોય તો આપણે બધાય જેનું કોઇ બનાવનાર નથી તેવી ચારેગતિઓમાં શામાટે રખડપટ્ટી કરીએ ીએ? કેમ કે જે વસ્તુ (પદાર્થ) સર્વથા નિત્ય જ હોય. તેમાં પરિવર્તન થતું નથી એવું માનનારાઓના મતે નિત્ય પદાર્થમાં પરિવર્તનનો અવકાશ જ નથી. માટે જીવ નિત્ય જ છે, આવું આત્મામાં અપેક્ષાએ રહેલા અનિત્યાદિ ધર્મનું અપલાપ કરતું વચન તે અસત્ય વચન છે. જીવ યદિ અનિત્ય કે ક્ષણિક જ હોય તો અમે-તમે ૫૦ ૬૦ વર્ષો સુધી કેવી રીતે જીવતા રહયાં? કેમકે તમારા મતે પદાર્થ માત્ર નિરન્વય ક્ષણિક હોવાથી પ્રતિક્ષણે નાશ પામે છે. માટે જ જૈન દર્શનકારોએ વિશ્વના જીવાજીવાદિ પદાર્થમાત્રને અપેક્ષાએ નિત્યાનિત્ય માન્યા છે. આત્મા સ્વયં ચૈતન્ય સ્વરૂપી હોવાથી અજરઅમર છે. જ્યારે શરીર પૌદ્ગલિક છે માટે જ વિનાશી હોવાથી પૂર્વના શરીરનો ત્યાગ કરી ભવાન્તરમાં બીજું શરીર ધારણ કરે છે. અને આજે ધારણ કરેલું શરીર ક્રમે કરી
૧૫૩
-
