________________
તથા વકતૃત્વને કલંકિત કરાવનાર, સાધુતા અને વૈરાગ્યનો હાડવૈરી અને છેલ્લે ગુરૂનો પણ ોહ કરાવનાર કષાય છે. કષાયનો માલિક અજ્ઞાન ગ્રન્થિમાં જકડાયેલો છે. પૂર્વગ્રહની માયામાં લપટાયેલો છે. ઉપર કહયા પ્રમાણે - પ્રાણાતિપાત મૃષાવાદ, અદત્તાદાન, મૈથુન અને પરિગ્રહ આ પાંચે મોટકા પાપો હોવા છધ્માં દ્રવ્યરૂપે સ્વીકારાયેલા છે. કેમકે આ પાપોને પરસ્પર બે વ્યક્તિઓ સાથે જ સંબંધ હોય છે, જેમકે એક મારક, હિંસક, ઘાતક છે ત્યારે બીજો માર્ય, હિસ્ય અને ઘાત્ય હોવાથી ભવાન્તરોમાં આ બંને જીવાત્માઓને જ વૈરાનુબન્ધ અને તેના વિપાક (ફળાદેશ) નો અનુભવ કરનારો રહેશે ! ત્રીજો માનવ વચ્ચે ન હોવાના કારણે તેમને
તેમનાથી બંને જીવોને અપવાદ સિવાય ખાસ હાનિ હોતી નથી. આવી રીતે જેના માટે અસત્ય ભાષા બોલાય, જેની ચોરી કરાય, જેની સાથે અધાર્મિક મૈથુન સંબંધ બંધાય અને પરિગ્રહવશ જે જે જીવો સાથે લેવામાં, દેવા માં, વ્યાજવટામાં ખોટા તોલમાપમાં ભેળસેલમાં અથવા ઉદ્યોગો યદ્વારા જે જીવોને માર્યા છે, ઇત્યાદિ અર્થમાં પાપના ફળો પરસ્પર જ ભોગવવાના રહેશે. માટે પ્રાણાતિપાતાદિ દ્રવ્ય પાપ કહેવાય છે. બેશક ! મનના પરિણામોમાં ક્રૂરતમતા, ક્રૂરતરતા કે, ક્રૂરતા જેટલા પ્રમાણમાં રહી હશે તેટલા પ્રમાણે જ કર્મોનું બંધન થશે. કેટલીક વાર આવું પણ બંને છે કે - કૃષ્ણલેશ્યાના ક્રૂરતમ પરિણામે એક સ્ત્રી કડવી તુંબડીના શાકના કારણે મુનિની હત્યામાં ભાગીદાર બને છે. મુનિરાજ તો શુક્લતમ લેશ્યાના માલિક હોવાથી કેવળજ્ઞાન મેળવીને મોક્ષમાં ગયા છે, જ્યારે તે સ્ત્રી મુનિહત્યાના પાપે પ્રત્યેક નરકભૂમિમાં બે બે વાર એ રીતે ૧૪ વાર નરકમાં ગઇ છે. ઉપરાન્ત બીજા પણ કેટલાય અવતારોમાં સીમાતીત ભૂખ, તરસ, ઠંડી-ગરમીને ભોગવતી વિના મોતે મરી છે. પાંચસો મુનિરાજો ઘાણીમાં પીલાતાં કેવળજ્ઞાની બને છે ત્યારે પીલાવનાર પાલક નામનો નરાધમ કયારેય સમ્યક્ત્વનો પ્રકાશ મેળવી શકે તેમ નથી. નાના મોટા માલા હજી પ્રાણમુકત થયા નથી તો પણ કસાઇ કર્મ કરનારાઓ તે માલ્લાઓની જીવતી ખાલ જ ઉતારી લે છે દીપડાના ચારપગ લોખંડની સાંકળથી બાંધીને ગરમાગરમ લાલ સુરખ લોઢાનો સળીયો તેની ગુદા પર મૂકે છે અને મશીનથી મુખ દ્વારા બહાર કાઢે છે. તે ઉપરાન્ત પાર્શ્વકુમાર અને કમઠ, ગુણસેન અને અગ્નિશર્મા, શય્યાપાલક અને ત્રિપૃષ્ઠ વાસુદેવ, ઇત્યાદિ અગણિત દાન્તોમાં એક ભવનો મારક બીજે ભવે માર્ય બને છે. અને આવી રીતે ભવભવાન્તરમાં વિના મોતે મરતાં કર્મોને ભોગવે છે. મતલબ કે અપવાદ સિવાય બીજા માણસો ભાગ્યે જ વચ્ચે આવતા હોય છે.
-
૯૪
