________________
રાજા
હરિણીનું ઢીલું, કરમાયેલું અને દુઃખી મેં જોઈ એના મનમાં ફરી ઠંદ્વયુદ્ધ જાગ્યું. કઈ રીતે એના વિચારોએ એને કેડો છોડ્યો નહિ. હરિણીની આંસુ ઝરતી આંખ એના હૃદયમાં પ્રતિબિંબ પાડવા લાગી. એણે ઘોડાને ખૂબ દોડાવ્યો. હરિણી પાછળ રહી ગઈ, પરંતુ એની કરુણાજનકમૂર્તિ એના અંતઃકરણમાં ચોંટી રહી.
વખત ઘણો થઈ ગયો હતો. સવારના વહેલાં એ નીકળ્યો હતે. હવે તડકે ધૂમ ધગતો હતો, પર્વતમાં લૂની જ્વાળાઓ ઊઠતી હતી. રાજપુતે ઘર તરફ ઘોડે મારી મૂકે, પરંતુ ઘર દૂર હતું. પાણીની તૃષા ખૂબ લાગી હતી. કંઠ સુકાતો હતો. એનું શરીર પરસેવાથી તરબોળ થઈ ગયું હતું. એ ખૂબ શ્રમિત થઈ ગયા હતા. રસ્તા ઉપર બાજુએ થોડાં વૃક્ષોને છાંયો જોવામાં આવ્યો. એટલે ઘોડા ઉપરથી નીચે ઊતરી, વિશ્રામ લેવા ઘેડાના છનની ગાદી પાથરી બેઠે. પરંતુ તરસ એને હેરાન કરવા લાગી. એણે આસપાસ જોયું. તો પાસેના વૃક્ષ નીચે એક સાધુ પિતાના શિષ્યવૃંદ સાથે આરામ લેતા હતા.
મને પીવાને જળ મળશે ? હું ઘણે તરસ્ય છું.” રાજપુને ત્યાં જઈને પૂછયું.
“ અવશ્ય મળશે. ભદ્ર એમને જળ પાઓ.” સાધુપુરુષે શિષ્યને આજ્ઞા કરી. રાજપુતે પાણી પીધું. તે તૃપ્ત થયો. એણે સાધુને અભિવંદન કર્યા.
વત્સ, કયાં ગયા હતા? આ બપોરે ધખધખતા તાપમાં! - “હું મૃગયા ખેલવા ગયો હતો. બહુ સમય થઈ ગયો. માત્ર એક જ હરિણીનું બચ્ચું મળ્યું.” રજપુતે ખુલાસો કર્યો.
