________________
રાજનગરના
જ્યારે તે બચ્ચાની માતા હરિણું બચ્ચાને વહાલથી ચાટતી ઊભી રહી. ને તીરંદાજને આવતો જોઈ તેના સામે ટગર ટગર જોઈ રહી. રાજપુતે હરિષ્ઠ બચ્ચાની પાસે જઈ તેને ઉપાડયું. તેના કુમળા દેહમાં ખુંચી ગએલા તીરને ખેંચીને એણે ભાથામાં પાછું નાખ્યું. એણે જોયું તે તે બચ્ચે થડી ખેંચતાણ પછી મરણ પામ્યું હતું. એની મા ત્યાં ઊભી ઊભી ટગર ટગર જોયા કરતી હતી. રાજપુત બચ્ચાંને ઉપાડી ઘોડા પાસે ગયો ને તેને પલાણની પીઠે બાંધીને છેડા ઉપર ચડી બેઠો. હરિણી પણ તેની પાછળ આવી ઊભી હતી. તેથી એણે ઘડાને દેડાવી મૂકે ને દૂર જઈ પાછું વળીને જુએ છે તો હરિણી એની પાછળ દોડતી આવતી હતી. પુત્રવાત્સલ્યથી પાછળ દેડી રહેલી હરિણીની આંખમાંથી આંસુઓ વહેતાં હતાં. તે ધીમે સાદે આઝંદ કરતી હતી. રાજપુતે કઠેરતાથી પહેલી નજરે હરણ તરફ ઉપેક્ષા કરી. પરંતુ વારંવાર હરિણીને દયાર્દ રહેશે અને આંસુભીની આંખો તરફ જતાં એના મનના ભાવો બદલાવા લાગ્યાં.
એણે ઘણા શિકાર ખેલ્યા હતા, પરંતુ આવી તેને મનની નબળાઈ કઈ વખતે થઈ નહોતી. હું રાજપુત છું. અનેક પેઢીઓથી અમે મૃગયા ખેલતા આવ્યા છીએ. શા માટે અમારે એનાથી કંપવું જોઈએ ? બીજી તરફથી એનો અંતરાત્માને અવાજ કહેવા લાયોઃ “અરે ! આ કામ તે સારું કર્યું નથી. બીચારી મૂંગી હરિણીના દયાદ્ર મુખ તરફ તે જે. એનાં બચ્ચાને જીવ તેં લઈ લીધે. કુમળા ફૂલની પેઠે ઊગતી કળીને ચુથી નાખી. એ તેં ઠીક ન કર્યું. એનાં મનમાં કંઠ જગ્યું.
એણે એવા વિચારે અટકાવવા પ્રયત્ન કર્યો, પરંતુ વારંવાર એ કરુણ દ્રશ્ય તેની સામે ખડું થવા લાગ્યું.
