________________
રૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ | ગાથા : ૧-૨
જે કારણથી આત્મા ઉપર લાગેલાં કર્મોનું વિદારણ=કર્મોનો નાશ, કરે છે અને તપરૂપી ગુણથી શોભાયમાન છે, તે જીવ તપરૂપી ગુણ અને કર્મવિદા૨ણમાં સમર્થ એવા વીર્ય એ બે ભાવોથી યુક્ત છે, તે કારણથી ‘વીર’ છે. આ પ્રકારની ‘વીર’ શબ્દની વ્યુત્પત્તિથી, સકલ અનર્થોના કારણભૂત એવાં કર્મોના નાશમાં સમર્થ એવા વીર્યવાળા અને તપરૂપી ગુણથી શોભાયમાન છે, એ પ્રકારનું કથન ‘મહાવીર’ શબ્દથી થાય છે, માટે ‘મહાવીર' શબ્દ દ્વારા અપાયાપગમાતિશય બતાવેલ છે= ભગવાનમાં, અપાય કરનાર એવા મોહનીયકર્મના અપગમરૂપ અતિશયને બતાવેલ છે.
ટીકાર્ય :- -
ત્રિવશેન્દ.....પૂનાતિશય ૨, મૂળ ગાથામાં ત્રિવશેન્દ્રનમસ્કૃત' કહ્યું એ શબ્દ દ્વારા પૂજાતિશય કહેલ છે.
મહામાત્ર.....પ્રતિપાવિત: રૂ, મૂળ ગાથામાં ‘મહામા’ કહ્યું એનાથી જ્ઞાનાતિશય કહેલ છે.
વચનાતિશય.....કૃતિ ૪ ।। ૨ ।। અને વચનાતિશય મૂળ ગાથામાં શબ્દ દ્વારા કહેવાયેલ નથી, પરંતુ સામર્થ્યગમ્ય છે=મૂળ ગાથામાં સાક્ષાત્ કોઇ શબ્દથી વચનાતિશયનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી, પરંતુ ત્રણ અતિશયો બતાવ્યા તેના સામર્થ્યથી વચનાતિશય ચોથો અતિશય છે, તેમ જણાય છે. III
અવતરણિકા :
प्रतिज्ञातमेवाह -
અવતરણિકાર્થ :
પ્રતિજ્ઞાતને જ કહે છે=ગાથા-૧માં દ્રવ્યસ્તવવિષયક કૂપદૃષ્ટાંતને વિશદ કરવાની પ્રતિજ્ઞા કરી તેને જ કહે છે -
ગાથા
सपरोवयारजणगं जणाण जह कूवखणणमाइट्ठ । अकसिणपवत्तगाणं तह दव्वथओ वि विणणेओ ।।२ ।।
