Book Title: Kupdrushtant Vishadikaran
Author(s): Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga

View full book text
Previous | Next

Page 94
________________ 3 ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ / ગાથા : ૮ દ્રવ્યસ્તવથી સાધી શકતો નથી; આમ છતાં તે દ્રવ્યસ્તવથી યતિધર્મ કરતાં અલ્પ નિર્જરા થવા છતાં લેશ પણ કર્મબંધ થતો નથી અને તે રીતે વિકસંપન્ન શ્રાવકની અપેક્ષાએ જેઓ વિવેકપૂર્વકની ક્રિયા કરવા માટે અસમર્થ છે, એવા મુગ્ધજીવો પોતાની મુગ્ધતાને અનુરૂપ ભગવાનની ભક્તિમાં અને સાધુની ભક્તિમાં યત્ન કરે છે, તેનાથી તેઓનું હિત જ થાય છે. ઉત્થાન :- પૂર્વમાં ગત વ થી માવતિવૃત્તાવુ... એ પ્રકારનું કથન કહ્યું, તેમાં અંતમાં કહેલું કે, યતિધર્મમાં અશક્ત એવા શ્રાવકને દ્રવ્યસ્તવ દ્વારા પ્રાણાતિપાતાદિમાં પ્રવૃત્તિ પ્રવચનમાં કહેલ છે. ત્યાં કોઈને ભ્રમ થાય કે, યતિધર્મમાં અશક્ત એવા પણ અત્યંત સાવઘની સંક્ષેપરુચિવાળા શ્રાવકોને દ્રવ્યસ્તવનો નિષેધ શાસ્ત્રમાં કરેલ છે. તેથી જો યતિધર્મમાં અશક્તને દ્રવ્યસ્તવના અધિકારી કહેવામાં આવે તો અત્યંત સાવદ્યના સંકોચવાળા શ્રાવકને પણ દ્રવ્યસ્તવ કર્તવ્ય પ્રાપ્ત થશે. તેથી તેનો ખુલાસો કરતાં ગ્રંથકારશ્રી કહે છે - ટીકાર્ય : સત્ર ..... અહીંયા=ભગવતીસૂત્રની વૃત્તિમાં તિઘરાતત્વથતિધર્મ માટે અશક્તપણું અને સવારન્ગપ્રવૃત્તિત્વઅસદારંભમાં પ્રવૃતપણું એ બંને પૂજાના અધિકારીતા વિશેષણ જાણવાં. ભાવાર્થ : જે શ્રાવકો યતિધર્મમાં અશક્ત છે, આમ છતાં સાવઘનો પરિહાર કરીને સંક્ષેપરુચિવાળા છે, તેઓ અસદારંભમાં પ્રવૃત્ત નહિ હોવાને કારણે દ્રવ્યસ્તવના અધિકારી પ્રાપ્ત થશે નહિ અને તેઓને ભગવાનની દ્રવ્યપૂજા કર્તવ્ય માનવાની આપત્તિ આવશે નહિ. ઉત્થાન : પૂર્વમાં કહ્યું એ રીતે ગ્રંથકારશ્રીએ તર્કથી સ્થાપન કર્યું કે, જેમ સાધુને આહારવિહારાદિમાં હિંસા નથી, તેમ વિધિશુદ્ધ જિનપૂજામાં લેશ પણ હિંસા નથી, અને તેની પુષ્ટિ પંચાશક અને ષોડશક ગ્રંથની સાક્ષી આપીને કરી. ત્યારપછી ભગવતીસૂત્રના વૃત્તિકારના કથનથી પણ એ સ્થાપન કર્યું કે, યતિધર્મમાં અસમર્થને દ્રવ્યસ્તવમાં પ્રવૃત્તિ વિહિત છે, માટે પણ દ્રવ્યસ્તવમાં હિંસા નથી. ત્યાં પૂર્વપક્ષી ફૂપદષ્ટાંતના બળથી શાસ્ત્રમાં

Loading...

Page Navigation
1 ... 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172