________________
૧૨૮
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણગાથા ૧૩ પ્રાર્થનાદિરૂપ છે; કેમ કે, પંચાશકમાં કહ્યું છે કે, ચૈત્યવંદનની સમાપ્તિમાં પ્રાર્થનાગત એકાગ્રતારૂપ પ્રણિધાન કરવું જોઈએ. જ્યારે ભગવાનની પૂજામાં પ્રાર્થનાગત એકાગ્રતારૂપ પ્રણિધાન નથી, પરંતુ હું ભગવાનની પૂજા કરીને સંસારસાગરથી તરું, એ પ્રકારનું સામાન્ય પ્રણિધાન છે; તેથી પૂજા કરતાં જયવીયરાય સૂત્રમાં કરાતું પ્રણિધાન જુદા પ્રકારનું છે, એ પ્રકારનો ગ્રંથકારનો આશય છે.
અહીં કહ્યું કે, ચૈત્યવંદનના અંતમાં જયવીયરાય સૂત્રથી કરાતા “પ્રણિધાનાદિ’ ભિન્ન છે. અને પ્રણિધાનાદિમાં “આદિ પદ છે તેથી એ નક્કી થાય છે કે, ચૈત્યવંદનની ક્રિયામાં માત્ર પ્રણિધાન હોતું નથી, પણ કોઈકને પ્રણિધાન હોય છે અને કોઈકને પ્રણિધાનથી આગળ પ્રવૃત્તિ વગેરે આશય પણ હોઈ શકે, તે આ રીતે – - ચૈત્યવંદન કર્યા પછી પોતાનામાં રહેલા ગુણો કરતાં ઉપરના ગુણોની પ્રાર્થના કરતાં જો પ્રાર્થનાગત એકાગ્રતા હોય તો પ્રણિધાન આશય હોય, અને તે પ્રાર્થનાગત એકાગ્રતાને કારણે તે ગુણોનું સ્કુરણ કરવાનો યત્ન શરૂ થાય તો તે ગુણોનો આવિર્ભાવ પણ થવા માંડે તે પ્રવૃત્તિ આશય છે. અને પ્રણિધાનરૂપ શુભાશય દઢ વર્તતો હોય તો મોક્ષપથની પ્રવૃત્તિમાં વિઘ્નરૂપ એવાં જઘન્ય-મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટ અશુભભાવરૂપ જે વિપ્નો છે, તે પ્રણિધાનજનિત શુભભાવ દ્વારા જો નાશ પામી જાય, તો પ્રણિધાનકાળમાં જ વિધ્વજય આશય પણ આવી શકે, અને તેથી તે ગુણોની નિષ્પત્તિમાં વિધ્વરહિત પ્રવૃત્તિ થઈ શકે, અને તેના ફળસ્વરૂપે તે ગુણો નિષ્પન્ન થાય તો જયવીયરાય સૂત્ર બોલતાં બોલતાં જ પ્રાર્થનીય એવા ગુણોની નિષ્પત્તિ પણ થઈ શકે છે, જે સિદ્ધિઆશયરૂપ છે.
અહીં ટીકામાં ગ્રંથકારશ્રી ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ પતી થી તિ થાવત્ સુધી જે કથન કહ્યું, તેનો આશય આ પ્રમાણે –
સાધક જ્યારે જયવયરાય સૂત્ર બોલે છે, ત્યારે પ્રાર્થનારૂપે જે ગુણોની માંગણી કરે છે, તે પ્રણિધાનઆશયરૂપ છે, અને તેમાં જે વીર્ય પ્રકર્ષવાળું થાય તો તે ગુણોની નિષ્પત્તિને અનુકૂળ એવો માનસવ્યાપાર પણ થાય, તે સદ્ધર્મવ્યાપારમાં પ્રવર્તનરૂપ છે. અને તે પ્રવૃત્તિઆશય છે. અને તે થવાનું કારણ પ્રાર્થના વખતે જીવને તે ગુણોની નિષ્પત્તિનો મનોરથ થાય છે, અને તે મનોરથ થવાના કારણે જીવની શક્તિ પ્રમાણે તે ગુણોની નિષ્પત્તિના ઉપાયમાં–તે ગુણોની નિષ્પત્તિને અનુરૂપ માનસયત્નમાં, પ્રવૃત્તિ થાય છે.
આવો પ્રવૃત્તિઆશય કોઈને જયવીયરાય સૂત્ર બોલતી વખતે થયેલો હોય તો
