________________
૧૩.
કપદષ્ટાંતવિશદીકરણ/ ગાથા : ૧૩ ટીકાર્ય :
ગાદ .... અને કહે છે -
મોíપત્થTI .. મi ll (g. પં. રૂદ્દ) તેને=પ્રણિધાનને, ઉચિત ગુણસ્થાનકવાળા જીવની=પ્રમસંયત સુધીના જીવની, આ મોલાંગની પ્રાર્થના નિદાનરૂપ નથી એમ જાણવું કેમ કે, સૂત્રમાં અનુમતિ છે. જે પ્રમાણે બોધિની પ્રાર્થના (નિદાનત્વના અભાવનું સાધક) અનુમાન પ્રમાણ છે.
પૂજાપચાશક ગાથા-૩ના કેટલાક શબ્દોનું ગ્રંથકારશ્રી સ્પષ્ટીકરણ કરે છે
ઘં... ફર્થ આ, જયવીરાય ઈત્યાદિ પ્રાર્થના, પ્રણિધાન ઉચિતની પ્રમસંવતાંત ગુણસ્થાનકવાળાની=છઠ્ઠા ગુણસ્થાતક સુધીના જીવોને, એ પ્રમાણે અર્થ સમજવો.
પ્રમત્તસંવત ગુણસ્થાનક સુધીના જીવોની મોલાંગ પ્રાર્થના નિદાનરૂપ કેમ નથી? તેમાં હેત કહે છે –
સૂત્રાનુમતે = સૂત્રમાં અનુમતિ છે. સૂત્રમાં મોલાંગ પ્રાર્થનાની અનુમતિ કેમ છે? તેને જ સ્પષ્ટ કરતાં કહે છે -
સમિથ્વી ... મિથાનાનું સાભિવંગ એવા તેનું મોલાંગ પ્રાર્થનાવું, નિરભિળંગપણાનું હતુપણું હોવાને કારણે સ્ત્રમાં પ્રણિધાન કહેલ છે. તેમાં દષ્ટાંત આપે છે –
યથા .... ડનુમાનત્તોષિાત્જે પ્રમાણે બોધિની પ્રાર્થના મનંલિદાનપણાનું અભાવસાધક અનુમાન પ્રમાણ છે; કેમ કે, દષ્ટાંતરૂપ અવયવમાં અનુમાનત્વની ઉક્તિરૂપપણું છે. ભાવાર્થ :
પ્રમત્તસંયત ગુણસ્થાનક સુધીના જીવો પ્રણિધાન કરવાને ઉચિત ભૂમિકાવાળા છે. તેઓ જયવયરાય સૂત્રથી ભવનિર્વેદ ઈત્યાદિની પ્રાર્થના કરે છે, તે નિદાનરૂપ નથી; કેમ કે, શાસ્ત્રમાં સાભિધ્વંગચિત્તવાળા એવા જીવોને મોલાંગની પ્રાર્થના નિરભિમ્પંગતાની પ્રાપ્તિનો હેતુ છે, તેમ કહેલ છે, અને તેના કારણે આવી પ્રાર્થનાને પ્રણિધાનરૂપ કહેલ છે. માટે તે પ્રાર્થના નિદાનરૂપ છે, તેમ કહી શકાય નહિ.
તેમાં દૃષ્ટાંત આપે છે – બોધિની પ્રાર્થનાની જેમ.
