________________
૧૦૨
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ, ગાથા : ૧૨ ઉત્થાન :
પ્રસ્તુત ગાથા-૧૨ના ત્રણ પાદ સુધીનો અર્થ ટીકામાં સ્પષ્ટ કર્યો. હવે ગાથાનું ચોથું પાદ તત્તે થી શરુ થાય છે. તેનું ઉત્થાન મથ' થી કરે છે – ટીકા - *
अथाऽसातप्रकृतित्वावच्छिन्न इव पापप्रकृतित्वावच्छिन्नेऽपि हिंसाया हेतुत्वस्य शास्त्रे व्यवस्थितत्वात् 'यत्सामान्ये यत्सामान्यं हेतुस्तद्विशेषे तद्विशेष:' इति न्यायात् द्रव्यस्तवस्थलीयहिंसाया ज्ञानावरणीयादिप्रकृतिविशेषे हेतुत्वम्, भक्तिरागोपनीयमानप्रकृतिविशेषेषु बहुभागपाताच्च तत्राऽल्पतरभागोपनिपातेनाल्पत्वमिति चेत् ? तत्राह तत्त्वे-द्रव्य(स्तव)स्थलीयहिंसायाः ध्रुवबन्धिपापप्रकृतिविशेषहेतुत्वे, इतरेतराश्रयता=अन्योन्याश्रयदोषः, द्रव्यस्तवीयद्रव्यहिंसाया भावहिंसात्वसिद्धौ उक्तहेतुत्वसिद्धिः, तत्सिद्धौ च भावहिंसात्वमिति । द्रव्यहिंसात्वाऽऽसयोगिकेवलिनमवर्जनीया, एवंविधे चार्थसमाजसिद्धे चार्थे नियतोक्तहेतुत्वाश्रयणे पौषधादावतिप्रसङ्गस्तदाप्यल्पज्ञानावरणीयादिबन्धानुपरमादिति दिक् । ટીકાર્ય :
અથ ... માવહિંસાત્વતિ સતિપ્રવૃતિત્વચ્છિન્નકથાવત્ અશાતા પ્રકૃતિરૂપ કાર્યમાં જેમ હિંસાનું હતુપણું શાસ્ત્રમાં વ્યવસ્થિત છે, તેમ પતિત્વચ્છિન્નકથાવત્ પાપપ્રકૃતિરૂપ કાર્યમાં પણ હિંસાતું હતુપણાનું શાસ્ત્રમાં વ્યવસ્થિતપણું હોવાથી “યત્સામાન્ય યત્સામાન્ચ દેતુસ્તોિ ”=જે સામાન્યમાં જે સામાન્ય કારણ છે તે વિશેષમાં વિશેષ કારણ છે, એ પ્રકારના વ્યાયથી, દ્રવ્યસ્તવસ્થલીય હિંસાનું જ્ઞાનાવરણીયાદિ પ્રકૃતિવિશેષમાં હેતુપણું છે.
ભગવાનની પૂજાકાળમાં) ભગવાનની ભક્તિના રાગથી ઉપનીયમાત= બંધાતી એવી, પ્રકૃતિવિશેષમાં ઘણો ભાગ પ્રાપ્ત થવાના કારણે, ત્યાં=બંધાતી જ્ઞાનાવરણીયાદિ અશુભ પ્રકૃતિમાં, અલ્પતર ભાગતો ઉપનિપાત હોવાના કારણે અલ્પ ભાગ પ્રાપ્ત થતો હોવાના કારણે, અલ્પપણું છે. એ પ્રમાણે પૂર્વપક્ષી કહે, તો ત્યાં= પૂર્વપક્ષીના કથનના સમાધાનમાં, કહે છે=ગાથાના ચોથા પાદમાં ગ્રંથકારશ્રી પૂર્વપક્ષીના કથનનું સમાધાન આપતાં કહે છે -
