________________
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ/ ગાથા ૮ ક્ષયોપશમ થતો જાય છે, તેથી કાળે કરીને સર્વથા આરંભને છોડીને નિરારંભજીવનરૂપ સંયમમાં પ્રવૃત્તિ થાય છે. તેથી જિનપૂજાદિને આરંભની નિવૃત્તિફળવાળી કહેલ છે. આ કથન ભાવિકાળની અપેક્ષાએ બતાવેલ છે.
હવે જિનપૂજાના કાળમાં અસદારંભની નિવૃત્તિ કઈ રીતે થાય છે, તે બતાવે છે– જિનપૂજાની પ્રવૃત્તિકાળમાં શ્રાવકને જે પ્રકારે ગૃહકાર્ય કરે છે તે પ્રકારે અસદારંભનો અસંભવ છે, અને પૂજાકાળમાં વીતરાગના ગુણોથી ઉપરંજિત ચિત્ત હોવાના કારણે શુભભાવોનો સંભવ છે. તેથી પૂજાકાળમાં પણ અસદારંભની નિવૃત્તિફળવાળી પૂજા છે.
વળી, પંચાશકના વૃત્તિકાર આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ અભયદેવસૂરિ મહારાજ સાહેબ પૂર્વપક્ષીને કહે છે કે, આ વસ્તુ તમારે પણ આ રીતે જ ભાવન કરવી જોઈએ, જેથી કરીને બોધ કરીને તે પ્રકારે જ સ્વીકાર થાય, અને તેના કારણે જિનપૂજામાં થતી સ્વરૂપહિંસાને જોઈને ભગવાનની પૂજામાં હિંસા છે, માટે સામાયિકાદિ અનુષ્ઠાનો શ્રેષ્ઠ છે, અને જિનપૂજાદિ અનુષ્ઠાનો હિંસાથી મિશ્રિત છે, તેવી બુદ્ધિ ન થાય. ટીકાર્ય -
વતનાતો ... દુષ્ટનેતિ ઉદ્દા (ઉષ્ઠષોડશ) (જિનભવનના નિર્માણમાં) યતનાથી હિસા નથી. જે કારણથી આ જગતના જ. તત્તિવૃતિફળવાળીવહિંસાની નિવૃતિફળવાળી છે. કેમ કે, તેનાથી–જિનપૂજમાં થતી હિસાથી, અધિક હિંસાની નિવૃત્તિનો ભાવ સદભાવ, હોવાથી (શાસ્ત્રમાં) જિનભવન વિહિત છે, એ હેતુથી આ=જિન ભવનનું વિધાન, આદુષ્ટ છે=કર્મબંધનું કારણ નથી.
તિ' શબ્દ શ્લોકના કથનની સમાપ્તિસૂચક છે. વિશેષાર્થ :
શાસ્ત્રાનુસારી યતનાપૂર્વક જિનભવનનું નિર્માણ કરવામાં આવે તો ત્યાં હિંસા નથી, ત્યાં પ્રશ્ન થાય કે, જિનભવનના નિર્માણમાં સાક્ષાત્ હિંસા દેખાય છે, તો ત્યાં હિંસા કેમ નથી? એથી કહે છે કે, જે કારણથી જિનભવનના નિર્માણમાં કરાતી યતના જ હિંસાની નિવૃત્તિફળવાળી છે=ભગવાનની ભક્તિમાં યતનાથી જ કર્મબંધના કારણભૂત એવી હિંસાની નિવૃત્તિ થાય છે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે, ભક્તિમાં અનુપયોગી એવી હિંસાની નિવૃત્તિ યતનાથી ભલે થાય, તો પણ જિનભવનના નિર્માણની ક્રિયા ગમે તેટલી યતનાપૂર્વક કરવામાં આવે છતાં ત્યાં હિંસા અવશ્ય થાય છે. તેથી કહે છે –
