________________
કૂપદૃષ્ટાંતવિશદીકરણ | ગાથા : ૬
५०
सारांश :
(૧) પૂ. અભયદેવસૂરિ મહારાજના વચન પ્રમાણે અવિધિયુક્ત પૂજામાં કર્મબંધ થાય છે અને ઉત્તરમાં થતા શુભભાવથી તેની શુદ્ધિ થાય છે.
(૨) કેટલાકના મત પ્રમાણે અવિધિવાળી ભગવાનની ભક્તિ પરંપરાએ મોક્ષનું કારણ છે, તેથી વિધિશુદ્ધ પૂજામાં થતી નિર્જરા કરતાં તેમાં અલ્પ નિર્જરા થાય છે. તેથી જ વિધિશુદ્ધ પૂજા શીઘ્ર મોક્ષનું કારણ બને છે અને વિધિવિકલ ભક્તિવાળી પૂજા પરંપરાએ મોક્ષનું કારણ બને છે.
(૩) પૂ. આચાર્ય હરિભદ્રસૂરિ મહારાજાના કથન પ્રમાણે વિધિશુદ્ધ પૂજા વચનાનુષ્ઠાનરૂપ હોવાથી નિર્જરા દ્વારા મોક્ષનું કારણ બને છે, અને અવિધિયુક્ત પૂજા પ્રીતિ-ભક્તિઅનુષ્ઠાન સ્વરૂપ હોવાથી પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના ઉપાર્જન દ્વારા અભ્યુદયનું કારણ બને છે.
આ ત્રણે કથન નયભેદની અપેક્ષાએ છે, પરંતુ તેમાં અર્થભેદ નથી; કેમ કે ત્રણેના અભિપ્રાય મુજબ અવિધિયુક્ત પૂજા વ્યવધાનથી=પરંપરાથી, મોક્ષનું કારણ છે, એ અર્થમાં એકવાક્યતા છે.
टीडा :
दुर्गतनारीज्ञातं चैवं - श्रीमन्महावीरवर्द्धमानस्वामी इक्ष्वाकुकुलनन्दनः प्रसिद्धसिद्धार्थपार्थिवपुत्रः पुत्रीयितनिखिलभुवनजनो जनितजनमनश्चमत्कारगुणग्रामो ग्रामाकरनगरपृथुं पृथिवीं विहरन्नन्यदा कदाचित्काकन्दीनामिकायां पुरि समाजगाम । तत्र चाऽमरचरविसरविरचितसमवसरणमध्यमवर्तिनि भगवति धर्मदेशनां विदधति नानाविधयानवाहन समारूढप्रौढपत्तिपरिगते सिन्धुरस्कन्धमधिष्ठिते छत्रच्छन्ननभःस्थले मागधोद्गीतगुणगणे भेरीभाङ्कारभरिताम्बरतले नरपतौ तथा तद्विधवरवैश्यादिकपुरजने तथा गन्धधूपपटलप्रभृतिपूजापदार्थव्यग्रकरकिङ्करीनिकरपरिगते विविधवसनाभरणरमणीयतरशरीरे नगरनारीनिकरे भगवतो वन्दनार्थं व्रजति सति एकया वृद्धदरिद्रयोषिता जलेन्धनाद्यर्थं बहिर्निर्गतया कश्चिन्नरः पृष्टः 'क्वाऽयं लोक एकमुखस्त्वरितं याति ?' तेनोक्तं ‘जगदेकबान्धवस्य देहिनां जरामरणरोगशोकदौर्गत्यादिदुःखछिदुरस्य श्रीमन्महावीरस्य वन्दनपूजनाद्यर्थम्' । ततस्तच्छ्रवणात् तस्या भगवति भक्तिरभवत् । अचिन्तयच्च, अहमपि भगवतः पूजार्थं यत्नं करोमि, केवलमहमतिदुर्गता पुण्यरहिता विहितपूजाङ्गवर्जितेति ।
